De Groenlandse walvis, een jazz-artiest in de oceaan
Waarmee houden Groenlandse walvissen zich voornamelijk bezig tijdens de duistere, lange poolwinter op de Noordpool, na het einde van het paarseizoen? Wel, ze zingen. En geen klein beetje, zo blijkt uit een nieuw onderzoek. "Als de bultruggen klassieke componisten zijn, zijn Groenlandse walvissen jazz-artiesten", is de verrassende boodschap.
Oceanografen van de University of Washington, Seattle, volgden drie jaar lang een groep van 200 Groenlandse walvissen in de Farm Strait, een zeestraat in de Noordelijke IJszee tussen Groenland en Spitsbergen die de verbinding vormt met de Atlantische Oceaan. De dieren blijken van de late herfst tot de vroege lente liedjes uit een heel gevarieerd repertoire ten berde te brengen. Om het met de woorden van hoofdonderzoeker Kate Stafford te zeggen: "verbluffend."
"De walvissen zongen van november tot april, luid, non-stop, 24 uur op 24, 7 dagen op 7, en ze zongen heel veel verschillende songs", luidt het. In drie jaar tijd telden Stafford en haar collega's 184 verschillende melodieën. Dat maakt van Groenlandse walvissen een van de meest ijverige componisten in het dierenrijk. "De diversiteit en de interjaarlijkse variabiliteit in de liederen van de Groenlandse walvissen in deze studie worden alleen maar overtroffen door een paar soorten zangvogels."
Veelzijdige muzikanten
De enige andere walvis die ook kan "zingen", is de bultrugwalvis. Zijn zangtechnieken zijn al uitvoerig bestudeerd. Dezelfde melodieën worden gedeeld binnen één populatie, en elk jaar opnieuw wordt bij de start van de lente een nieuwe melodie gecomponeerd.
Groendlandse walvissen blijken veel veelzijdiger te zijn. Het lijkt erop dat ze de hele tijd nieuwe liedjes bij elkaar improviseren. "Als we de muziek van bultrugwalvissen vergelijken met klassieke muziek, kunnen we die van Groenlandse walvissen vergelijken met jazz", zegt Stafford. "Hun geluid is meer geïmproviseerd, meer een vrije expressie."
"De muziek van bultruggen is strak, geordend, met liedjes van 20 tot 30 minuten. Een lied van een individuele Groenlandse walvis duurt misschien 45 seconden tot 2 minuten, maar ze herhalen die melodie opnieuw en opnieuw. Hun melodieën blijven ook maar enkele uren of dagen bestaan voor ze een ander deuntje opmaken, in tegenstelling tot bij bultruggen."
De diversiteit in de liederen van de Groenlandse walvissen wordt enkel overtroffen door een paar soorten zangvogels.
Mysterie
Over de hele onderzoeksperiode bleken de Groenlandse walvissen bij de start van het paarseizoen nooit dezelfde melodieën te herhalen. Elk seizoen componeerden ze bovendien een heel nieuw repertoire aan liederen, stelden de wetenschappers vast.
De oceanografen zijn er nog niet uit of alleen de mannelijke exemplaren van de Groenlandse walvis zingen, zoals bij de bultrugwalvissen. Ze kunnen ook nog niet verklaren waarom de Groenlandse walvis hun liedjes zo snel veranderen. "Vanuit evolutionair en gedragsbiologisch standpunt is dat een groot mysterie", zegt Stafford.
Ooit bijna uitgestorven
Groenlandse walvissen (Balaena mysticetus) zijn baleinwalvissen, die zich voeden door dagelijks honderden kubieke lieters water in te slikken en het voedzame plankton eruit te filteren. Ze kunnen tot 20 meter groot en 15.000 kilogram zwaar worden en leven in de arctische en subarctische zeeën om de Noordpool.
De commerciële walvisvaart die in de 17e eeuw op gang kwam, leidde ei zo na tot het uitsterven van de Groenlandse walvis. Amper een eeuw later bleven er nauwelijks nog exemplaren over. Intussen is de soort zich weer goed aan het herstellen. Volgens de Rode Lijst van de IUCN zwemmen er momenteel weer meer dan 10.000 Groenlandse walvissen rond. Ze kunnen tot 200 jaar oud worden.
Meer lezen?
