Bijna niemand slaagt erin deze letter van het alfabet correct te schrijven

Misschien doet u het met uw kinderen in de auto of is het een mooie herinnering aan vroeger: woordslangen maken. De laatste letter van het ene woord wordt dan de eerste letter van een nieuw woord. Al snel komt u tot de conclusie dat u steeds dezelfde letters gebruikt, want niet alle 26 letters van het alfabet komen in onze woordenschat even vaak voor. Uit nieuw onderzoek dat gepubliceerd werd in 'Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance' blijkt dat we alle letters kunnen uitspreken en lezen, maar niet kunnen herkennen of schrijven. Het gaat dan vooral om de kleine letter 'g' zoals die voorkomt bij de veelgebruikte lettertypes Times New Roman en Calibri. 

De kleine 'g' bestaat eigenlijk in twee typografische vormen: de vishaak - een cirkel met een krul eronder die zich naar links richt - en de loopstaart. Dat is de kleine letter 'g' die bestaat uit twee cirkeltjes die met elkaar verbonden zijn door een lus. Hoewel die laatste letter dus overal te zien is, zijn er maar heel weinig personen die de juist vorm onmiddellijk kunnen herkennen. Daarnaast is er ook nog de variant die je leert schrijven in de lagere school, met de lange lus onderaan.

Onderzoekers aan de John Hopkins University in de Verenigde Staten deden verschillende testjes en gingen eerst na hoe vaak die tweede variant van de 'g' voorkomt. Ze plozen honderd boeken uit, voor zowel volwassenen als kinderen. Bij die laatste kwam de loopstaart-g het minst vaak voor of in 74 procent van de gevallen. Dat cijfer steeg tot 97 procent bij boeken voor volwassenen. Al wil dat dus - opnieuw - niet zeggen dat we de letter 'g' ook goed kennen. Aan 38 proefpersonen werd gevraagd om alle kleine letters te noemen die verschillende schrijfwijzen hebben. Slechts twee personen wezen op de 'g'. Slechts één persoon kon die twee varianten ook correct tekenen. (Voor de nieuwsgierigen: ook de letter 'a' kent twee varianten in gedrukte versies. Die konden wel door 22 van de 38 personen correct geschreven worden).

Bij een tweede proef werd aan 16 mensen gevraagd een alinea stil te lezen. Telkens wanneer ze een woord met een 'g' tegenkwamen, moesten ze dat woord hardop uitspreken. In de alinea hadden de onderzoekers veertien g-woorden verstopt, allemaal loopstaartletters. Toen de proefpersonen daarna werd gevraagd om de 'g' te tekenen die ze net hadden gezien, schreef de helft ervan de vishaakletter. Slechts één iemand die de andere variant probeerde te tekenen, deed dat ook correct. Bij een derde proef kregen uiteindelijk 25 personen verschillende varianten van de loopstaart-g te zien. Slechts 28 procent kon de juiste letter aanduiden. Meer dan de helft of 56 procent koos de versie waarin de onderkant van de letter achterstevoren werd gedraaid.

Conclusie: de letter 'g' is een onbekende en onbeminde letter en toont ook dat onze kennis van het schrift alsmaar slechter lijkt te worden - ook al gaat het in dit specifieke geval om een beperkt aantal proefpersonen. De onderzoekers stellen dat we minder vaak zelf schrijven en dat dat een duidelijke invloed heeft. “Ook denken we dat we iets goed kennen als we er vaak naar kijken, maar dat blijkt dus ook niet waar. De vorm van letters leren we precies enkel door die letters ook te schrijven, zoals in het eerste leerjaar. En daar hebben we de loopstaart-g toevallig nooit aangeleerd. En dus herinneren we ons ook de vorm niet."