De gemeenteraad hoeft niet langer elke bijsturing van uitgaven goed te keuren, het schepencollege krijgt meer macht (DS 5 april). Dat besliste de Vlaamse regering. De burgemeester moet wél minstens een keer per jaar een ‘State of the Union’ houden. Een speech of verklaring waarin burgemeesters de verwezenlijkingen en de toekomstplannen in de verf zetten. In de Kamer en het Vlaams Parlement – waar het nu al gebeurt door de premier en de minister-president – is het een plechtig moment. Een ogenblik waarop het volle licht van de schijnwerpers op de regeringsleider staat. Louis Tobback (SP.A) is blij dat hij het niet meer zal meemaken. De nieuwe regel gaat in vanaf 2020, en Tobback stopt als burgemeester.

Zo’n State of the Union is toch een mooi moment?

‘De nieuwe regel doet afbreuk aan de functie van de gemeenteraad: de gemeente besturen. Een gemeenteraad is anders dan een parlement. Het college handelt alleen bij volmacht van de gemeenteraad. Men heeft daar al dikwijls afbreuk aan gedaan, met allerlei managementideetjes. Nu gebeurt dat opnieuw. Alle State of the Unions in de wereld zullen dat niet verhelpen. Trouwens, een State of the Union in de stad Leuven, dat is toch opgepompte woordenkramerij.’

Is het zinvol dat elke uitgave door de gemeenteraad goedgekeurd moet worden?

‘Maar wat is nu het gevolg? Het college zal kunnen zeggen: we waren van plan 200.000 euro voor een vrachtwagen uit te geven, maar we willen liever nieuwe meubelen voor het kabinet van de burgemeester bestellen. Je zegt eigenlijk aan de gemeenteraad: stem maar, wij doen onze zin. Als je nu wil meedoen aan de verkiezingen, dan denk je toch: ik word schepen, of ik blijf thuis. Wat ga je als gemeenteraadslid nog doen? Je dient louter als decor v.’

Je zal die uitgaven voor nieuwe meubelen wel moeten verantwoorden.

‘Ja, dan geef je daar een uitleg voor in de State of the Union. Kijk, ik heb geen schrik om met kredietaanpassingen naar de gemeenteraad te gaan. De procedures zouden wel sneller mogen. Maar het snelst is natuurlijk een systeem zoals in de Verenigde Staten, waar Trump op zijn eentje ten oorlog trekt.’

Dat is niet wat u, als burgemeester, wilt?

‘Ik heb bedenkingen bij de voortdurende verschuiving van bevoegdheden van de gemeenteraad naar het college, terwijl men steeds – ook de vorige regeringen – vertelt dat ze de gemeentelijke democratie willen versterken. Je kunt ervoor kiezen om een uitvoerend bestuur in de gemeente te installeren. Maar dan moet je niet het omgekeerde beweren.’