HERBEKIJK: Vliegen we straks gratis? Luchtvaartexperten Riadh Bahri en Steven Decraene lichten toe

Een moeilijke vraag die een genuanceerd antwoord krijgt. Vliegen is vervuilend, dat spreekt voor zich. Een vliegtuig stoot veel uit, vooral tijdens het opstijgen. Wanneer een vliegtuig op grote hoogte vliegt daalt het verbruik door de lagere luchtweerstand. Piloten vliegen daarom altijd zo 'hoog mogelijk'. Ook op de grond wordt al rekening gehouden met efficiëntie-oefeningen.  Zo wordt er vaak maar op 1 motor vertrokken aan de gate om vlak voor het opstijgen pas de tweede motor te starten. Dat maakt minder lawaai, maar het is ook een uitsparing van kerosine.

Wanneer we het vliegtuig vergelijken met andere vervoersmiddelen, dan is het vliegtuig niet de eerste van de klas. Voor kortere afstanden: Brussel - Amsterdam, Londen, Parijs of Keulen is de trein sowieso kampioen. Maar van zodra je langere afstanden begint te overbruggen klimt het vliegtuig iets hoger in de rangschikking. Vaak is de autobus zelfs nog een milieuvriendelijker alternatief dan de trein of het vliegtuig.

Het probleem ligt vooral bij de frequentie. Op sommige routes vanuit Brussel vliegen 3 tot 4 luchtvaartmaatschappijen verschillende keren per dag. Die vliegtuigen zitten ook niet altijd vol. Mochten die operaties soms beter georganiseerd worden, of mocht de concurrentie op sommige routes minder hard spelen dan zou je ook daar alvast een aantal vluchten kunnen uitsparen.

De luchtvaart zet intussen kleine maar broodnodige stappen richting een groenere toekomst. Maar het blijft koffiedik kijken of de ambitie om nog veel te groeien hand in hand kan gaan met de snelheid waarmee geïnvesteerd wordt in die groenere toekomst. De luchtvaart zal al een gigantische ommezwaai moeten maken om de achterstand die het heeft opgelopen in te halen.

1997 is een magisch jaar voor de luchtvaart in Europa. Toen werd beslist om de markt in Europa open te gooien en sindsdien konden maatschappijen zoals Ryanair plots vanuit België naar Spanje vliegen, vanuit Italië naar Nederland ... Dat was voor 1997 niet mogelijk. De liberalisering van de markt heeft een schokgolf door het luchtruim gestuurd en heeft gezorgd voor concurrentie en dalende ticketprijzen. Een ticket is nu gemiddeld 16 keer goedkoper geworden dan zo'n 20 jaar geleden.

Die evolutie heeft het spoor in Europa nog niet doorgemaakt. Met de trein reizen duurt veel langer en is vaak veel duurder. Sommige routes van Ryanair naar het zuiden van Spanje zijn goedkoper dan een treinticket vanuit de hoofdstad naar de kust. Daarom wordt er al lang gepleit door politieke partijen zoals Groen om meer te investeren in het spoor, ook dat zo groen mogelijk te doen en ervoor te zorgen dat de luchtvaart haar voordelen verliest ten opzichte van andere transportmiddelen zoals de trein of de bus. De luchtvaart betaalt bijvoorbeeld geen accijnzen op kerosine, een onrechtvaardige situatie vinden experts. Econoom Geert Noels pleit zelfs voor een 'vliegtaks' en zegt dat die ook 'onvermijdelijk' is. Verschillende landen experimenteren daar trouwens al mee. Zweden heeft deze week nog een taks goedgekeurd. Je zal tussen de 7 euro ( voor vluchten binnen Europa) en de 50 euro moeten neertellen (voor langeafstandsvluchten).

"Over tien jaar is jouw ticket gratis" dat vertelde de CEO van de IJslandse luchtvaartmaatschappij WOW air aan Riadh Bahri in Reykjavik. Het is intussen een publiek geheim dat luchtvaartmaatschappijen veel geld verdienen met wat je aan boord doet en koopt. Je bagage inchecken, maaltijden, loterijbiljetten, dranken, je stoelkeuze ... Het is allemaal belangrijk voor een luchtvaartmaatschappij. Maar sommigen gaan nu ook verder, zelfs wat je op vakantie doet moet geld opbrengen voor de luchtvaartmaatschappij: auto huren, hotels boeken, restaurantbezoeken, excursies ... Alles wat je in de toekomst boekt via een partner van de luchtvaartmaatschappij of via hen zal hen iets opleveren.

Luchtvaartmaatschappijen zien de inkomsten uit al die nevenactiviteiten groeien, forst groeien. Het groeit zo hard dat sommige airlines binnenkort meer zullen verdienen met die nevenactiviteiten dan met de verkoop van vliegtuigstoelen én dus kan die ticketprijs gewoon op nul gezet worden zeggen ze in IJsland.