Duitse rechter laat Carles Puigdemont voorlopig vrij op borgtocht en verwerpt aanklacht 'rebellie'

In afwachting van een definitieve beslissing over de uitlevering aan Spanje mag Puigdemont de gevangenis verlaten. Hij moet wel eerst een borgsom van 75.000 euro betalen, oordeelde de bevoegde rechter van de deelstaat Sleeswijk-Holstein. De twee grote Catalaanse onafhankelijkheidsorganisaties ANC en Omnium zeiden het bedrag te zullen betalen uit hun solidariteitsfonds, waarmee ook andere borgsommen van opgesloten politici zijn betaald. ANC bevestigde vanavond op Twitter het bedrag te hebben overgeschreven.

Puigdemont mag Duitsland niet verlaten moet zich elke week melden bij de Duitse politie.

Wanneer de rechtbank zich over de uiteindelijke uitlevering uitspreekt, is nog niet duidelijk. "De Duitse advocaat kan daar geen datum op plakken. Er is nog geen uitspraak in zicht", aldus Paul Bekaert, de Belgische advocaat van Puigdemont.

Ook is het nog niet duidelijk wanneer Puigdemont precies wordt vrijgelaten uit de gevangenis in Neumünster. Dat zegt zijn Duitse advocaat Till Dunckel vanavond aan het Duitse persbureau DPA. Zelf tweette Puigdemont vanavond: "We zien elkaar morgen. Veel dank aan iedereen!" Een cipier bevestigde aan journalisten voor de poort van de gevangenis dat de Catalaan "ten vroegste morgen" vrijkomt. Mogelijk brengt hij dus nog een nacht door in de gevangenis.

Aangezien Duitsland de aanklacht rebellie niet weerhoudt, is het risico dat Puigdemont na zijn vrijlating zal vluchten, niet groot genoeg om zijn opsluiting te rechtvaardigen, aldus de rechter nog. Dinsdag had het Duitse parket nog gevraagd Puigdemont in de cel te houden, maar daar gaat de rechter dus niet op in.

De Spaanse regering laat ondertussen weten "de beslissing van de Duitse rechter te respecteren", aldus het persagentschap Reuters. De regering heeft wel nog geen zicht op de exacte bewoordingen waarin de Duitse rechtbank zich heeft uitgesproken, en kan dus geen waardeoordeel vellen", aldus een regeringsbron. "De regering spreekt zich nooit uit over beslissingen van het gerecht, zeker niet als het beslissingen zijn van buitenlandse rechtbanken. Deze beslissingen worden altijd gerespecteerd, of ze de regering nu bevallen of niet."

Puigdemont bevindt zich sinds 25 maart in de gevangenis van Neumünster, nadat hij werd opgepakt bij de Deens-Duitse grens. De Catalaan was op de terugweg van Finland naar België, waar hij sinds vorig najaar in ballingschap verblijft. Spanje wil de ex-minister-president onder andere wegens 'rebellie' voor de rechter brengen omdat hij als regeringsleider verantwoordelijk was voor het illegaal verklaarde onafhankelijkheidsreferendum van vorig najaar. 

Duitsland kent het misdrijf 'rebellie' echter niet. Het Duitse recht kent wel 'hoogverraad', maar dat is in dit geval niet van toepassing omdat Puigdemont geen geweld heeft gebruikt.

Vraag is nu of Spanje het internationale aanhoudingsbevel zal aanhouden. Als Duitsland beslist dat Puigdemont uitgeleverd mag worden, zal dat enkel kunnen voor het lichtere vergrijp 'corruptie' en zal Spanje hem niet voor 'rebellie' mogen berechten. Toen het Belgische gerecht enkele maanden geleden eenzelfde beslissing nam omdat de term ook bij ons juridisch niet bestaat, liet Spanje het aanhoudingsbevel vallen. Het Spaanse gerecht wil hem voor het zwaarste vergrijp kunnen straffen. 

De aanhoudingsbevelen voor de Catalaanse ex-regeringsleden werden op 23 maart geheractiveerd nadat het Spaanse gerecht hen officieel in beschuldiging had gesteld. Ook drie ex-ministers, die de voorbije maanden samen met Puigdemont in België verbleven, hebben zich daarop vanavond aangeboden bij de Belgische onderzoeksrechter. 

Die besliste de drie, Antoni Comín, Meritxell Serret en Lluís Puig na verhoor zonder voorwaarden vrij te laten in afwachting van een beslissing over een eventuele uitlevering. Ze mogen ons land niet verlaten en moeten ter beschikking blijven van het gerecht. De Catalanen verschijnen binnen twee weken voor de Brusselse raadkamer. Die zal zich uitspreken over het aanhoudingsmandaat dat tegen hen is uitgevaardigd.

Op 26 maart meldde het Brusselse parket al dat de drie Catalaanse politici Serret, Comin en Puig ter beschikking staan van de Belgische justitie en niet actief werden opgespoord aangezien er "geen manifest vluchtgevaar" is. "Net als de Duitse en Schotse rechters (die zich respectievelijke over de zaken van de gevluchte Catalaanse regeringsleden Carles Puigdemont en Clara Ponsati bogen, red.) heeft de Belgische rechter ons vrijgelaten", reageert Antoni Comin, die spreekt van "immense tevredenheid". "Het gaat om een eerste overwinning voor onze verdediging, die stelt dat het misdrijf rebellie niet van toepassing is omdat er geen geweld was."

Puigdemont zelf verklaarde vorige week op Twitter dat hij "niet zal opgeven" en "niet zal terugwijken voor de onrechtmatige daden van zij die de stembusgang hebben verloren". Dinsdag zei hij dan weer dat hij Duitsland niet zou ontvluchten als hij de gevangenis zou mogen verlaten. 

Eerder vandaag publiceerde Puigdemont op Twitter een brief over de politieke situatie in Spanje. In de brief, gericht aan de aanhangers van de Catalaanse onafhankelijkheid, riep hij Jordi Sanchez op zich opnieuw kandidaat te stellen voor het ambt van minister-president. Sanchez zit momenteel in Spanje in de cel. Een eerdere kandidatuur, een maand terug, van Sanchez mislukte, omdat het Spaanse gerecht weigerde hem tijdelijk vrij te laten.

"De Catalaanse oud-premier Carles Puigdemont blijft na zijn vrijlating in Duitsland", zegt ook Bekaert die bevestigt dat Puigdemont een borgsom moet betalen van meer dan 70.000 euro en dat de klacht voor rebellie vervalt.