Vier op de vijf Vlaamse jongeren van 15 of 16 jaar hebben al alcohol gedronken, één op de drie van hen heeft de afgelopen maand zelfs zwaar gedronken. Dat klinkt veel, maar toch is het alcoholgebruik van jongeren de afgelopen jaren fors verminderd. Dat blijkt uit een Europees onderzoek, waarvoor in Vlaanderen zo’n 1.800 15- en 16-jarigen anoniem werden bevraagd.

“De tendens is positief”, zegt VUB-onderzoeker Patrick Lambrecht. Hij is de coördinator van Vlaspad, het Vlaams schoolonderzoeksproject naar alcohol en andere drugs dat de cijfers aanleverde. “Onze jongeren drinken en roken duidelijk minder dan vroeger en ze gebruiken ook minder cannabis. Als je weet dat de kiem van een alcoholverslaving op latere leeftijd vaak in de tienerjaren ligt, is een daling van 94 procent naar 80 procent van de tieners die al ooit gedronken heeft, écht wel wezenlijk. Het doet voorzichtig verhopen dat we binnen tien, twintig jaar met een pak minder alcholverslaafden zitten.”

Groot netwerk

Waaraan is die daling te wijten? “We zien een verschuiving in het verslavingsgedrag van jongeren”, zegt Lambrecht. “Ik denk dat jongeren de roes en opwinding die vrijkomt door pakweg stiekem een sigaret te roken of een pint te drinken, nu elders zoeken. Op sociale media bijvoorbeeld. Op Facebook of Instagram grote ­dingen in beweging zetten of het gevoel hebben dat je tot een groot netwerk behoort, geeft ook een vorm van spanning of een geluksgevoel. Of ze zoeken het in gaming of in online gokken. Verslavingsgedrag verschuift zich naar de internetwereld.”

Het Europese rapport meldt inderdaad dat “de groeiende populariteit van smartphones en tablets bij kinderen verslavend gedrag in de hand werkt, en dat online gaming en gokken zo wijd verspreid raken dat ze meer aandacht verdienen.”

Striktere regels

De VAD, de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen vzw, noemt het “te vroeg” om de link met online verslavingen te leggen, maar bevestigt wel dat drank en drugs minder populair zijn bij tieners dan vroeger. “Wij denken dat dat vooral te wijten is aan de striktere wetgeving en de sensibiliseringsacties gericht op jongeren”, zegt Johan Rosiers van de VAD. “Het verbod op alcohol onder de zestien jaar heeft echt zijn effect gehad”, zegt ook dokter Michiel Callens van het Intermutualistisch Agentschap.