“We hebben deze problemen al lang voorspeld”, zegt Willem Debeuckelaere van de Belgische privacycommissie. “We weten al jaren dat Facebookgegevens ­verkocht werden aan externe bedrijven. Het sociale netwerk lachte onze problemen altijd weg. Nu moet oprichter Marc Zuckerberg eindelijk mea culpa slaan. Niet alleen omdat gegevens bij reclame­bureaus terechtkwamen, maar vooral ­omdat miljoenen mensen op grote schaal met valse informatie werden geconfronteerd en beïnvloed. Dat is mentale brainwashing. Sorry is niet langer genoeg.”

Dat Facebook met onze ­gegevens goochelt, verbaast de privacycommissie niet. Maar dat het datalek bij Facebook zo groot is, hadden ook zij niet verwacht.

Woensdag maakte het sociale medium zelf bekend dat bigdatabedrijf Cambridge Analytica (CA) de gegevens van 87 miljoen gebruikers misbruikt zouden hebben. Dat is bijna dubbel zoveel als de 50 miljoen gebruikers waar eerder sprake van was.

CA raakte via een app aan de persoonlijke gegevens van Facebookgebruikers en hun vriendschappen op het sociale netwerk. Die gegevens werden daarna verkocht om de Amerikaanse verkiezingen en het Brexit-referendum te beïnvloeden. Verkiezingsteams konden door die informatie heel gericht boodschappen verspreiden onder mogelijke kiezers en zo hun stemgedrag beïnvloeden.

Connecties met Amerika

Maar nu blijkt dat onder de slachtoffers mogelijk ook 50.957 Belgen zitten. “Dat komt door de internationalisering”, aldus Debeuckelaere. “Ook heel wat Belgen hebben online connecties met Amerika.”

Volgens Debeuckelaere komt dat door de monopoliepositie van het grootste sociale netwerk ter wereld. “Facebook is gevaarlijk. We zouden Facebook moeten mijden. Er is echter geen ­alternatief dat het bedrijf van de troon kan ­stoten. Dan is het voor gebruikers natuurlijk moeilijk om de concurrentie op te zoeken.”

De privacycommissie werkt daarom mee aan een Europees ­onderzoek naar het datalek. Ze roepen ­iedereen die slachtoffer werd van CA op een klacht in te dienen (zie onder). Volgende week ­komen alle Europese partners dan samen om de volgende stappen te bespreken. Of slachtoffers een schadevergoeding kunnen eisen, is nog onduidelijk.