De Kunstnier in Malle startte in mei 1977. Eigenlijk wordt ze dus bijna 41 jaar, maar omdat er renovaties in het gebouw bezig waren, werd het opendeurmoment tot morgen uitgesteld. De afdeling zit nog steeds in het laatste gebouw in de Liersebaan, voorbij het gewoon ziekenhuis, tegen de bosrand.

Dokter Jan Monballyu kan als oudste van het artsenteam de evolutie best beschrijven. “Ik ben hier in 1984 komen. Toen de Kunstnier in Malle opstartte, was dat voor de patiënten hier in de streek een grote vooruitgang. Je had toen alleen een Kunstnier in Antwerpen. Sommige mensen uit deze regio moesten voor hun dialyse helemaal naar Leuven, en dat twee keer acht uur per week.”

“De technieken zijn nu veel efficiënter geworden. Voor de klassieke hospitaaldialyse komen de patiënten nu drie keer vier uur per week. Het vervoer inbegrepen, is dat ook bijna een parttime job. Maar de kwaliteit - en dus ook de levenskwaliteit van de patiënt - is hard verbeterd. Ik merk soms dat oudere mensen nierdialyse lang voor zich uitschuiven, ze hebben er schrik van”, zegt dokter Monballyu, “omdat ze in hun herinnering beelden hebben van mensen die ze vroeger zelf hebben gekend die naar de nierdialyse gingen. Vaak kwamen die mensen heel moe thuis en was hun levenskwaliteit niet goed. Nu kennen wij patiënten die naar de dialyse komen en daarna direct hun kleinkinderen thuis opvangen. Het is minder zwaar geworden.”

Bij hemodialyse wordt het bloed door een kunstnier geleid door middel van een pomp. De kunstnier is een ingenieuze filter die een deel van de afvalstoffen, overtollig vocht en zout uit het bloed haalt. Daarna pompt het dialysetoestel het gezuiverde bloed terug in de bloedbaan.

“De grootste verandering met vroeger is dat bij geselecteerde patiënten de dialyse ook thuis kan gebeuren via thuisdialyse of via peritoneale dialyse. Dat laatste is een vorm van dialyse waarbij het eigen buikvlies wordt gebruikt als filter om afvalstoffen via spoelvloeistof uit het bloed te verwijderen. Het gaat dan om mensen die nog voldoende zelfredzaam zijn. Er worden ook meer nieren getransplanteerd. Levende donatie van een nier door een partner of familielid gebeurt meer en meer.”

Kunstnier AZ Sint-Jozef Malle werkt samen met AZ Klina, waar sinds tien jaar een lowcare dialyse is, waarbij patiënten meer betrokken worden in het uitvoeren van de dialyse en ze meestal gewoon in een zetel zitten. Er heerst een huiskamersfeer in plaats van een hospitaalsfeer. In totaal zijn er in Malle en Brasschaat nu 121 personen die dialyse krijgen, onder wie 77 die naar de highcare dialyse van de Kunstnier in AZ Sint-Jozef Malle komen.

“Het aantal neemt toe, omdat de bevolking ook ouder wordt. Er zijn heel veel mogelijke oorzaken waardoor de nierfuncties kunnen afnemen, van hartproblemen tot suikerziekte.”

Tijdens de opendeurdag zondag kan iedereen komen kijken. Elk half uur vertrekt er een begeleide rondleiding aan de inkom. “Voor familieleden en kennissen is het wel eens interessant om te zien”, zegt Jolijn Adriaensen van AZ Sint-Jozef Malle. “Aansluitend organiseren we nog een familiedag voor alle dialysepatiënten en hun naasten.”

*Zondag 8 april, opendeur 40 jaar Kunstnier, van 11u tot 14u, AZ Sint-Jozef Malle (volg pijlen), Oude Liersebaan 4, Malle (achteraan in de straat)