Hendrik Vos: "Orbán is gênante, lastige nonkel, maar hij wordt wel aan de leiband gehouden"

Orbán, die vanochtend zijn stem al is gaan uitbrengen, is torenhoog favoriet om zichzelf op te volgen als premier. "Ja, iedereen weet dat Orbán en zijn Fidesz-partij de verkiezingen zullen winnen, maar vermoedelijk toch ook niet met die spektakelmeerderheden waarmee hij de vorige verkiezingen wel eens won", zegt Vos in "De ochtend" op Radio 1. "Of hij zijn tweederde­meerderheid haalt waarop hij hoopt omdat hij dan nog makkelijker de grondwet kan wijzigen, daar wordt toch wel sterk over getwijfeld." 

Schandalen zouden onder meer aan de basis kunnen liggen van een mindere score. "Er zijn wel wat schandalen waar zijn partij in betrokken raakt en er zijn zijn campagnes: anti-vluchtelingen, anti-moslim, anti-migranten, anti-Soros, die Hongaars-Amerikaanse financier en speculant op wie hij heel veel kritiek heeft en tegen wie hij heftig campagne voert. Er zijn toch wel wat Hongaren die vinden dat het stilaan welletjes is. Alleen met externe vijanden spelen om een aantal problemen in de partij weg te moffelen, blijkt niet meer werken. Maar een groot deel van de Hongaren blijft wel in hem geloven." 

"Het recept van Orbán wordt ook door partijen in andere landen gevolgd. Bijvoorbeeld in Polen, daar wordt geprobeerd het hele staatsapparaat naar eigen hand te zetten, de pers wat te muilkorven - dikwijls op nogal subtiele manier -, verkiezingssystemen wat te herschrijven om het makkelijker te maken om de volgende verkiezingen opnieuw te winnen, het justitieapparaat aan te passen. Het zijn wel zaken die zorgwekkend zijn en die door de Europese Unie gevolgd worden, het staat op de radar. Maar het is niet altijd makkelijk om daartegen op te treden, ze winnen wel de verkiezingen." 

"Zijn overwinning zal erkend worden door de andere landen. Al is het maar omdat Fidesz ingekapseld zit in de Europese Volkspartij (EVP), die grote politieke familie waar ook onze CD&V en de partij van Merkel toe behoren. Ze zitten soms wel wat verveeld met hem. Hij is de gênante, lastige, wat ongezellige nonkel in dat gezelschap. Door hem aan boord te houden, kan je ook wel blijven praten met hem."

"Hij discrediteert voor een stuk die andere mensen van de EVP, maar er wordt wel nog altijd met hem gepraat. Mijn gevoel daarbij is: de sfeer is er een van "we zullen hem moeten uitzweten, maar we houden hem tegelijk ook wel wat aan de leiband en zorgen ervoor dat hij een aantal grenzen niet overschrijdt". Toen hij enkele jaren geleden de doodstraf weer wilde invoeren, kwam er enorm veel protest en toen heeft hij die plannen ingeslikt. Hij wil zelf ook niet helemaal in de marge belanden, want hij heeft de Europese Unie ook nodig."

Als Orbán geen tweederdemeerderheid haalt, moet hij op zoek naar een coalitie. "Dan beseft hij dat hij wellicht ook in eigen land met zijn campagnes niet meer de hele grote massa op de been krijgt en dat zou hem voor een stuk ook in eigen land het geweer wat van schouder kunnen doen veranderen", besluit Vos.