Vier op de vijf Vlaamse jongeren van 15 of 16 jaar hebben al alcohol gedronken, één op de drie van hen heeft de afgelopen maand zelfs zwaar gedronken (meer dan zeven eenheden tijdens één uitstapje). Dat klinkt veel, maar toch is het alcoholgebruik van jongeren de afgelopen jaren fors verminderd. Dat blijkt uit een Europees onderzoek in 35 landen, waarvoor in Vlaanderen zo’n 1.800 15- en ­16-jarigen anoniem werden bevraagd.

Minder alcoholverslaafden

“De tendens is positief”, zegt onderzoeker Patrick ­Lambrecht (VUB). Hij is de coördinator van Vlaspad, het Vlaamse schoolonderzoeksproject naar alcohol en andere drugs, dat de Vlaamse cijfers aanleverde voor het Europese onderzoek. “Onze jongeren drinken en roken duidelijk minder dan vroeger en ze gebruiken ook minder cannabis. Als je weet dat de kiem van een alcoholverslaving op latere leeftijd vaak in de tienerjaren ligt, is een daling van 94% naar 80% van de tieners die al ooit gedronken heeft écht wel wezenlijk. We kunen voorzichtig hopen dat we binnen tien, twintig jaar met een pak minder alcholverslaafden ­zitten.”

Waaraan is die daling te wijten? “We zien een verschuiving in het verslavingsgedrag van jongeren”, zegt Lambrecht. “Ik denk dat jongeren de roes en opwinding die vrijkomt door pakweg stiekem een sigaret te roken of een pint te drinken, nu elders zoeken.”

Online roes

Op sociale media bijvoorbeeld. “Op Facebook of Instagram grote dingen in beweging zetten of het gevoel hebben dat je tot een groot netwerk behoort, geeft ook een vorm van spanning of een geluksgevoel. Of ze zoeken het in gamen of in online gokken. Verslavingsgedrag verschuift zich naar het internet”, zegt Lambrecht.

Het Europese rapport meldt inderdaad dat “de groeiende populariteit van smartphones en tablets bij kinderen verslavend gedrag in de hand werkt, en dat online gamen en gokken zo wijdverspreid raken dat ze meer aandacht verdienen.”

Striktere regels

De VAD, de Vereniging voor ­Alcohol- en andere Drugproblemen vzw, noemt het “te vroeg” om de link met online verslavingen te leggen, maar bevestigt wel dat drank en drugs inderdaad minder populair zijn bij tieners dan vroeger. “Wij denken dat dat vooral te wijten is aan de striktere wetgeving en de talloze sensibiliseringsacties gericht op jongeren”, zegt Johan Rosiers van de VAD. “Het verbod op alcohol­verkoop onder de leeftijd van 16 jaar heeft inderdaad echt zijn effect gehad”, zegt ook dokter ­Michiel Callens van het Intermutualistisch ­Agentschap.