Geen album, film of bestseller was ooit zo succesvol als videogame 'Grand Theft Auto V'. Hoe komt dat?

Een door de satirische mangel van de makers gehaalde versie van Los Angeles en omliggende gebieden als spelwereld. Een speelbaar misdaadverhaal over het Amerika van na de economische crisis. Daarbovenop een rijke, crapuleuze onlinewereld waarin spelers samen een bankroof kunnen beramen en uitvoeren of elkaar verslaan in races met gepantserde legervoertuigen. Videogame Grand Theft Auto V, de recentste aflevering uit de Amerikaanse reeks misdaadsimulators, kwam in 2013 al uit, maar blijft tot vandaag stevig opbrengen.

Negentig miljoen exemplaren van de game gleden al over 's werelds toonbanken. En volgens MarketWatch, een nieuwssite van financieel persbureau Dow Jones, bracht de game tot vandaag zo'n 6 miljard dollar (4,9 miljard euro) aan inkomsten op voor videogamelabel Rockstar Games.

Daarmee bracht de game meer geld binnen dan films als James Camerons Avatar (2,3 miljard euro) en Titanic (1,8 miljard euro) en het recente succes Star Wars: The Force Awakens (1,6 miljard euro) in de bioscopen. Zelfs met de opbrengsten van streaming en homevideoverkoop erbij komen de opbrengsten van die films niet eens in de buurt van de omzet van Grand Theft Auto V.

Ook een hoog bereik

Natuurlijk is het iets makkelijker voor een blockbustervideogame om zijn inkomsten in de miljarden te doen lopen dan voor een film van dezelfde strekking: volle pot kost Grand Theft Auto V zo'n 70 euro, terwijl een cinemabezoeker maar gemiddeld een tiental euro betaalt voor een kaartje. Qua individueel bereik zijn de films in kwestie dus nog steeds grotere popculturele krachten dan de game. Bovendien moet Grand Theft Auto V qua aantal verkochte exemplaren de duimen leggen tegen de videogames Tetris (170 miljoen stuks over alle platformen waarop de game ooit verscheen) en Minecraft (140 miljoen exemplaren).

Maar ook op gebied van bereik doet de game het beter dan heel wat andere grootheden: hij heeft bijvoorbeeld twee keer zoveel exemplaren verkocht als Michael Jacksons Thriller. Hij sleet bijna zo veel exemplaren als populaire romans The Hobbit van J.R.R. Tolkien en And Then There Were None van Agatha Christie, en deed het qua stukverkoop beter dan kleppers als Dan Browns The Da Vinci Code, J.D. Salingers The Catcher in the Rye en de meeste - op The Philosopher's Stone na - Harry Potter-boeken.

Vooral een onlinesucces

Er vallen nog een paar kanttekeningen te maken bij dat succes. Grand Theft Auto V is bijvoorbeeld niet zo prominent aanwezig wat merchandising betreft als pakweg Star Wars: The Force Awakens, wat voor mediabedrijf Disney een forse meeropbrengst betekent buiten de omzet van de film zelf. Ook is er het merkwaardige fenomeen dat een aantal spelers Grand Theft Auto V  twee keer hebben gekocht: niet weinig spelers die in 2013 een exemplaar voor de PlayStation 3 of Xbox 360 in huis haalden, hebben de afgelopen jaren een PlayStation 4- of Xbox One-editie gekocht toen ze overschakelden naar de nieuwe console.

De reden waarom Grand Theft Auto V consequent blijft opbrengen ligt ook in zijn onlinecomponent. Die wordt constant vers gehouden met wekelijkse downloadbare updates, wat er vooral voor zorgt dat nieuwe spelers ook nog vijf jaar na de winkellancering van de game nieuwe exemplaren in de winkel kopen. In 2017 sleet de game nog 15 miljoen stuks, zo blijkt uit cijfers van Rockstar Games zelf.

Maar volgens marktanalist Doug Creuz, die de opbrengsten van de game uitrekende voor MarketWatch, zal Grand Theft Auto V wellicht nog lang een unicum blijven.  "Een nieuwe GTA V ligt niet binnen de verwachtingen", zei Creuz tegen MarketWatch. "Michael Jackson had een hoop hitalbums, maar hij had maar één Thriller."