Externe audit pleit minister Vandeput vrij in F-16-schandaal, oppositie spreekt van "doofpotoperatie"

Donderslag bij heldere hemel drie weken geleden, wanneer oppositiepartij sp.a kwam aanzetten met studies van vliegtuigbouwer Lockhead Martin die aantoonden dat de Belgische F-16's langer kunnen blijven vliegen dan oorspronkelijk voorzien. Ook minister van Defensie Steven Vandeput kwam uit de lucht vallen, zo verklaarde hij zelf.

Bijgevolg was de vraag die gesteld moest worden: "Hield de legertop deze informatie bewust achter de hand?". Zeker toen gelekte mails van de anonieme kolonel X aantoonden dat diens verzoek om het cijferwerk op het kabinet van Vandeput te krijgen, werden tegengehouden, drong die vraag zich op.

Minister Vandeput (N-VA) bestelde twee audits: een interne en een externe audit. Die pleiten de minister nu vrij. In de externe audit staat dat de veelbesproken informatie niet moest doorstromen naar de minister in kwestie en dat die informatie evenmin invloed heeft op het lopende aanbestedingsdossier voor de vervanging van de huidige F-16's.

De informatie van Lockheed Martin over de levensduurverlenging van de F-16's werd binnen Defensie "conform de geldende bevoegdheden opgevolgd en behandeld". Ze moest volgens de geldende procedures niet doorstromen naar minister van Defensie Steven Vandeput of naar Chef Defensie Marc Compernol. Dat staat in de samenvatting van de externe audit die vanmiddag in de Commissie Defensie aan alle commissieleden werd bezorgd.

Ook de interne audit concludeert dat er geen aanwijzingen werden gevonden die wijzen op een bewuste strategie van leidinggevende officieren om informatie niet te delen met de hiërarchie. Wel valt niet te ontkennen dat de intermachten projectstructuren onvoldoende werden gebruikt, alsook dat recurrente stafvergaderingen van de intermachten stafstructuur "deze lacune in de informatiestromen niet opvingen", luidt het. "De facto viel men aldus terug op een 'Single Service' structuur voor het programma ter vervanging van de F-16. Hierin schuilt het gevaar dat alleen gelijkgezinde visies de richting bepalen en een gezonde kritische blik ontbreekt."

Uit de interne audit van Defensie blijkt voorts nog dat een kabinetsmedewerker van Vandeput in februari van dit jaar werd ingelicht over het bestaan van een document met resultaten van een simulatie van de levensduurverlenging van de F-16's. De onbruikbaarheid van de resultaten van de simulatie werd tevens mondeling toegelicht. 

Dirk Van der Maelen (sp.a) concludeerde via twitter dat de minister "loog toen hij ons midden maart zei dat zijn kabinet niet op de hoogte was van studie Lockheed Martin". In de commissie zelf stelde de Vlaamse socialist dat Vandeput hem toen "niet naar waarheid" heeft geantwoord. Vandeput reageerde behoorlijk misnoegd. Hij verweet Van der Maelen hem steevast verkeerd te citeren. "U moet stoppen mij dingen in de mond te leggen", reageerde de minister. 

De Federale Interne Audit besluit dat voor de behandeling van de informatie binnen Defensie "geen handeling of het nalaten van een handeling werd vastgesteld, die een inbreuk is op de wetten, de besluiten, de omzendbrieven, de interne regels en de interne procedures, noch een handeling of het nalaten van een handeling werd vastgesteld die manifest getuigt van een ernstige tekortkoming in de professionele verplichtingen of in het beheer van een federale administratieve overheid".

"Er zijn geen aantoonbare professionele fouten gemaakt" in de manier waarop de leger is omgesprongen met het rapport van vliegtuigbouwer Lockheed Martin over de levensduurverlenging van de F-16, concludeert minister Vandeput zelf.

Oppositielid Wouter De Vriendt (Groen) leek niet onder de indruk van de conclusies uit de audits. "Het dédain en de gemakzucht waarmee de studies van Lockheed Martin van tafel worden geveegd, is inhoudelijk en intellectueel niet correct", vindt De Vriendt. "Zijn er nog studies binnen het Directoraat-Generaal Material Resources die als niet relevant zijn bestempeld?" richtte hij zich tot luitenant-generaal Rudy Debaene.

De Vriendt was erg streng voor Defensie. "U hebt informatie achtergehouden. Daar zal u de prijs voor betalen. Hier is iets gebroken", luidde het. Het groene Kamerlid wilde van de minister ook weten hoe het zit met de "zware inschattingsfout" die hij sommigen binnen de legerstaf enkele weken geleden nog aanwreef, toen de studie van Lockheed Martin voor het eerst opdook.

Bij het begin van de zitting liet de oppositie haar ongenoegen al blijken over het verloop van de commissie. Ze vinden het niet alleen niet kunnen dat ze pas donderdag werden uitgenodigd in de commissie Defensie, maar ook dat ze slechts een samenvatting ter beschikking krijgen is hen een doorn in het oog.

"Men wil dit in de doofpot houden. Een deftige parlementaire controle wordt onmogelijk gemaakt. Op basis van zeven bladzijden samenvatting moeten wij hier een debat voeren", kloeg Wouter De Vriendt (Groen). "De commissie is nog niet eens begonnen of we krijgen al een kaakslag. We werden 26 uur op voorhand verwittigd, we hebben de documenten niet eens kunnen zien en de externe audit waarop de minister zich zo beroemde, is samengevat op een papiertje van één bladzijde", aldus Dirk Van der Maelen (sp.a). "Dit is een onaanvaardbare manier waarop de regering omgaat met dit parlement."

Volg het verloop van de commissie Defensie hier live: