LIVE - Externe audit pleit minister Vandeput vrij in F-16-schandaal
"Er zijn geen aantoonbare professionele fouten gemaakt." Dat concludeert minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) uit de interne en externe audits over het F-16-dossier. De audits werden deze namiddag gepresenteerd in het parlement. Ze wijzen uit dat de levensduurverlenging van de F-16's geen haalbare kaart is, aldus de minister.
Volgens de externe audit werden er geen fouten gemaakt in het dossier. Er is "geen inbreuk op de wetten" vastgesteld, evenmin "ernstige tekortkomingen van de professionele verplichtingen", staat te lezen in de samenvatting die vandaag is verspreid in het parlement. "De informatie moest volgens de geldende procedures niet doorstromen naar het niveau van kabinet", staat er te lezen.
Minister Vandeput liet ook verstaan dat de levensduurverlenging van de F-16's, op basis van de laatste memo, geen haalbare kaart is. Om het te overwegen moet Defensie beschikken over 90 procent van de vluchtgegevens over de hele levensduur. Ons leger beschikt echter slechts over zestien meettoestellen, en dat sinds 2006. Volgens luitenant-generaal Rudy Debaene kan daardoor slechts 20 procent van de vluchtgegevens worden geregistreerd en zijn die gegevens van voor 2006 niet beschikbaar.
Vandeput en Debaene gaven aan dat Defensie zelf de luchtwaardigheid van de toestellen moet garanderen boven de 8.000 vlieguren. "Wie gaat die verantwoordelijkheid nemen?", vroeg de minister. Debaene vulde aan dat Defensie niet de technische competenties heeft om die verantwoordelijkheid op zich te nemen. "Niemand binnen Defensie zal tekenen om de Belgische F-16's langer te laten vliegen", aldus de luitenant-generaal.
Lees hier ook een korte situatieschets van deze ochtend en onze reconstructie van het mailverkeer tussen de legertop om uw geheugen op te frissen.
Live
Einde van commissiezitting
De commissievergadering wordt afgesloten. Daarmee beëindigen we ineens dit liveblog.
Discussie over wie gehoord wordt in commissie
Dirk Van der Maelen (sp.a) vraagt of de berichten kloppen dat er gesnoeid is in het aantal mensen die volgende week in de commissie gehoord worden. Commissievoorzitter Karolien Grosemans (N-VA) benadrukt dat iedereen die werd voorgesteld ook daadwerkelijk uitgenodigd is, maar dat mensen vrijwillig naar de commissie komen, en niet verplicht kunnen worden. "Dan vraag ik dat alle defensie-adviseurs van de premier en de vicepremiers ook uitgenodigd worden", aldus Van der Maelen.
Kolonel X "geen klokkenluider"
Vandeput wijst met de vinger naar kolonel X, wiens uitgelekte mail de hele zaak aan het rollen bracht drie weken geleden. "Iemand die een interne mail naar de oppositie brengt, zou ik geen klokkenluider noemen. Zeker omdat hij later ook een mail stuurde waarin hij duidelijk schreef dat de berekeningen van Lockheed Martin maar een 'vrij aanbod' is - waar nog heel veel voorwaarden moeten vervuld worden." Kolonel X beweerde eerder al in De Morgen dat hij door zijn oversten onder druk werd gezet om die tweede mail te versturen.
Contact met auditeurs
Vandeput erkent dat er in de week van 20 maart contact geweest is tussen de auditeurs en het kabinet. "Wij hebben precies gedaan wat meneer Van der Maelen ons gevraagd heeft: gevraagd aan de defensiestaf om het mailverkeer na te gaan. Meer dan dat is het niet. Als mensen vinden dat dat ontoelaatbaar is, dan is dat maar zo."
Vandeput ontkent nogmaals dat de berekeningen van Lockheed Martin op zijn kabinet beland zijn. Bovendien, zo voegt hij eraan toe, "is dat document niet meer dan een document, zoals er velen zijn".
"Geen inschattingsfouten"
"Het zou handiger geweest zijn als ik drie weken geleden al over al deze informatie beschikt had", erkent Defensieminister Vandeput. "Maar dat er een zware inschattingsfout gemaakt zou zijn, die woorden neem ik terug." Voor hem moeten er ook geen koppen rollen. "De minister schetst het kader, en defensie vult dat in."
Gerustgesteld
Much ado about nothing, concludeert Peter Buysrogge (N-VA). Uit de audits blijkt immers dat er geen bewuste strategie gevoerd werd vanuit defensie om minister Vandeput niet in te lichten over de berekeningen van Lockheed Martin. Een geruststelling, aldus Buysrogge. "Dan is al de rest ondergeschikt"."
Waarom update berekeningen?
Waarom kwam Lockheed Martin begin dit jaar met een update van de berekeningen, vraagt Alain Top (sp.a) zich af. Wie vroeg die, en waarom?
Hoe kunnen we slijtage meten?
Volgens Debaere is het onmogelijk om de slijtage van de F-16's te meten, aangezien er onvoldoende gegevens voorhanden zijn. "Hoe weten we dan dat de F-16's versleten zijn?", vraagt Veli Yüksel (CD&V) zich af.
Bogaert: nieuwe cultuur nodig
Volgens Hendrik Bogaert (CD&V) is er een nieuwe cultuur nodig bij defensie. "Ik ben niet uit op sancties maar ik denk dat het duidelijk is dat defensie op een andere manier moet reageren op deze dossiers." Dat binnen defensie politiek geredeneerd wordt, en dat niet overlaat aan het parlement, kan niet, aldus Bogaert.
Hendrik Vuye (V&W) komt nog even terug op kolonel X en de verklaring die hij geweigerd zou hebben te ondertekenen. Volgens Vuye gaat dat over een "buitengerechtelijke bekentenis". "Is dat gebruikelijk bij defensie?", vraagt hij zich af.
Ook Vuye wil weten of en waarom Debaene aanwezig was bij die audit. "U was de hiërarchisch meerdere, en dus betrokken partij."
"Doofpotoperatie"
De Vriendt heeft het over een doofpotoperatie door US Air Force. "Hier werd belangrijke informatie achtergehouden. Procedureel is er misschien niets aan de hand, maar dat is alleen als je 100 procent kan vertrouwen op de DG MR (het directoraat-generaal Material Resources)."
Was Debaene, de overste van kolonel X, inderdaad bij de verhoren aanwezig, zoals X zegt? Die vraag stelt Wouter De Vriendt (Groen) zich. Volgens het groene Kamerlid neemt defensie "op een eigengereide manier" beslissingen, zonder de minister of zijn kabinet daarbij te informeren. En dat baart hem zorgen.
Verklaring kolonel X
Van der Maelen wil weten of het klopt dat kolonel X vanuit het kabinet-Vandeput gevraagd werd om een verklaring te ondertekenen, om zo Vandeput uit de wind te zetten.
"Ik stel vast dat de legertop permanent op dezelfde lijn zit: wij moeten gaan naar een verlenging van onze vloot", zegt Van der Maelen. Hij vraagt zich af wanneer België beslist heeft dat we "schouder aan schouder met de Verenigde Staten" moeten kunnen vechten. Dat is volgens hem niet realistisch voor een kleine NAVO-partner als België.
Vragenronde
Na de uiteenzettingen van de experts kunnen de parlementsleden nog enkele vragen stellen.
"Niemand binnen defensie zal handtekening zetten onder levensduurverlenging F-16's"
Debaene brengt in herinnering dat defensie slechts 20 procent van de vluchtgegevens van onze vloot kan registreren, ver van de vereiste 90 procent om eventueel tot een levensduurverlenging te kunnen overgaan. Bovendien vindt die registratie pas sinds 2006 plaats. Meer dan twintig jaar lang werden geen data geregistreerd. "Binnen defensie zal niemand de handtekening zetten om langer te vliegen dan 8.000 vlieguren", is Debaene duidelijk.
Luitenant-generaal Rudy Debaene geeft wat extra informatie over de berekeningen van Lockheed Martin.
"Procedures gevolgd"
Schoubs stelt dat de aankoopprocedures gevolgd zijn, en dat de beslissingen werden genomen op basis van de informatie die op dat moment beschikbaar was.
Toelichting externe audit
Ann Schoubs, Chief Audit Executive, neemt het woord. Zij zal meer uitleg geven over de externe audit.
Kabinet-Vandeput eind februari op de hoogte
Volgens Robberecht werd een kabinetsmedewerker van Vandeput eind februari mondeling op de hoogte gebracht over de berekeningen over de zogenoemde metaalmoeheid van de huidige vloot F-16's. Er werd de kabinetsmedewerker meteen bij gezegd dat die simulaties van Lockheed Martin waardeloos waren.
Robberecht erkent wel dat er een "lacune" in de communicatiestromen was, wat het risico met zich meebrengt dat "enkel gelijkgestemden" zouden beslissen over de vervanging van de F-16's. "Er dient over gewaakt te worden dat in alle fasen van het project notulen opgemaakt worden van de vergaderingen."
"Geen bewust manoeuver om informatie achter te houden"
Volgens Robberecht blijkt uit het intern onderzoek niet dat er een bewust manoeuver heeft plaatsgevonden om informatie achter te houden voor het kabinet-Vandeput.
Robberecht voegt eraan toe dat de memo van Lockheed Martin "een waardeloze simulatie" is. Het gaat niet om nieuwe informatie, en voegt dus niets toe aan de discussie.Robberecht licht intern onderzoek toe
Luitenant-generaal Henk Robberecht licht de resultaten van het interne onderzoek toe. "Het gaat om een intern onderzoek, en niet om een interne audit, die aan specifieke procedures onderworpen is", verklaart hij.
Vandeput besluit uit de interne audit dat het niet nodig was om de informatie van Lockheed Martin over een mogelijke levensduurverlenging aan de minister van defensie te communiceren, en dat er geen grote fouten werden gemaakt.
"Levensduurverlenging bijna even duur als nieuwe vloot"
De mogelijke levensduurverlenging van de huidige F-16's zou bovendien verre van kosteloos zijn, stelt Vandeput. Alles samengeteld zouden we niet veraf zitten van de kosten van een nieuwe vloot, klinkt het.
Om de levensduur te verlengen boven de 8.000 vlieguren, moet 90 procent van de gegevens van alle vluchturen geregistreerd zijn, legt Vandeput uit. Sinds 2006 werden van 27 van de 54 F-16's de vluchturen geregistreerd. Ruim onvoldoende dus. "Het model is dus eigenlijk enkel in theorie toepasbaar en niet in de praktijk."
De rapporten zijn heel wat uitvoeriger dan de zeven bladzijden die vandaag werden rondgedeeld, benadrukt Vandeput. De rapporten zelf zijn wel degelijk een pak lijviger. Maar de samenvattingen zijn wel "een getrouwe weergave" van de audits, meent hij.
Vandeput: "Maximale transparantie"
"Ik heb de rapporten sinds woensdag in mijn bezit, en ik wou het parlement zo snel mogelijk op de hoogte brengen van de inhoud ervan", zegt defensieminister Vandeput. Hij betwist dat dat uit gebrek aan respect voor het parlement is, maar net om maximale transparantie te kunnen bieden. "De verwijten mogen stilaan stoppen", meent Vandeput.
Volgens commissievoorzitter Grosemans was ze pas woensdag op de hoogte van de documenten, en heeft ze donderdagochtend de commissieleden ingelicht over de extra zitting van vandaag. "Ik denk niet dat ik sneller had kunnen handelen", klinkt het.
"Dit is geen toelichting maar een persconferentie"
Volgens Hendrik Vuye is wat vanmiddag in de commissie plaatsvindt "geen toelichting maar een persconferentie". Hij stelt zich hardop de vraag wie de "samenvatting-die-geen-samenvatting-is" heeft opgesteld. Hij vraagt zich af wat voor zin het heeft om vandaag een toelichting te krijgen, om dan vervolgens pas maandag de inhoud van de audits te kunnen inkijken. "Dit is het dieptepunt van de legislatuur, en er zijn er al veel geweest."
Van Mechelen: tijd voor inhoud
Van Mechelen (Open Vld) pleit ervoor om de discussie over de procedure te staken en het over de inhoud van de audits te hebben. Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA), luitenant-generaals Henk Robberecht en Rudy Debaene en mevrouw Ann Schoubs wachten om het woord te nemen en slaan het politieke steekspel intussen gade.
Steekspel over procedure
De commissieleden zullen alle documenten - zowel de interne als de externe audit - vanaf maandagochtend inkijken op het secretariaat van defensie, laat commissievoorzitter weten. "Dan hebben we dus toch niet het hele weekend tijd!?" reageert de oppositie.
"Schertsvertoning"
Volgens De Vriendt is deze commissiezitting een schertsvertoning en laten de meerderheidsparlementsleden zich "mak als een lammetje" opzijzetten. "We kunnen de minister misschien nog eens vriendelijk vragen of we de documenten kunnen inkijken", klinkt het schamper.
Commissievoorzitter: "Heel het weekend om audits te bestuderen"
Commissievoorzitter Grosemans benadrukt dat er wel degelijk tijd zal zijn voor een debat over de audits. Zoals voorzien vindt volgende week woensdag een nieuwe commissievergadering plaats. "U heeft dus heel het weekend om de audits te bestuderen."
Geen grote fouten volgens externe audit
Volgens de externe audit zijn er geen ernstige fouten gemaakt in het F16-dossier. Er was "geen inbreuk op de wetten", evenmin "ernstige tekortkomingen van de professionele verplichtingen". Wel zijn er een aantal aanbevelingen geformuleerd "met betrekking tot betere communicatiestromen".
Twitter bericht wordt geladen...
Maingain: "Audit door Rekenhof?"
Olivier Maingain (Défi) vraagt zich af of er nog een extra controle mogelijk is. “Kunnen wij deze documenten voorleggen aan het Rekenhof, zodat we een echte audit kunnen krijgen? Dat is een echt orgaan.”
Extra zitting
Volgens Dirk Van Mechelen (Open Vld) en Peter Buysrogge (N-VA) is het een goede zaak dat de commissie vandaag is samengeroepen. "Dit is een extra zitting", benadrukt Buysrogge, die niet begrijpt waar de oppositie zich druk over maakt.
"Ga je hier blijven bijzitten voor spek en bonen?"
Ook volgens Hendrik Vuye (V&W) is de samenvatting van de externe audit een klucht. "Men kondigt aan dat we hier een interne en een externe audit krijgen, maar we krijgen een vodje papier. Dit is werkelijk beschamend." Net als De Vriendt en Van der Maelen richt hij zich tot de meerderheid: "Ga je nog verder een schouwtoneel maken van het parlement? Ga je hier blijven bij zitten voor spek en bonen?" Vuye pleit ervoor om de interne en externe audit, eventueel geanonimiseerd, volledig in handen te krijgen.
"Dit is de externe audit: één blaadje papier"
Van der Maelen (sp.a) zwaait met een blad papier. "Dit is de externe audit. Eén blaadje papier!" De socialist vraagt de schorsing omdat de werkwijze volgens hem een aanfluiting is van de parlementaire werking.
Van der Maelen: "Miljardendossier verdient beter"
Ook Dirk Van der Maelen (sp.a) reageert verbolgen. "Dit gaat om een miljardendossier, en dat verdient beter." Dat de vier officieren die tijdelijk een stap opzij gezet hadden alweer aan de slag zijn "nog voor iemand kennis heeft van de inhoud van die verslagen", is volgens Van der Maelen "een kaakslag".
Oppositie: "Meerderheid respecteert debat niet"
Bij de start van de commissie krijgen de leden samenvattingen van de audits overhandigd.
Verschillende oppositieleden klagen de gang van zaken aan. "We worden in allerijl naar de commissie geroepen, waar we het met samenvattingen van de audits moeten doen terwijl die rapporten al circuleren in de pers", zegt Georges Dallemagne (cdH). De manier waarop de commissie wordt georganiseerd respecteert het debat niet", vindt ook Ecolo-fractieleider Jean-Marc Nollet. "U wil een ernstig voorbereid debat blijkbaar onmogelijk maken", richt Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt zich tot commissie-voorzitter Karolien Grosemans (N-VA).
Volg hier vanaf 14 uur
Volg hier alle ontwikkelingen uit het parlement.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
