De opvallendste strips van de week

Een leven met Alexandra David-Néel: boek 1 ★★★★☆

Wat een rotwijf. Een heel album lang kan je niet anders dan met fronsende wenkbrauwen de brute manier van communiceren van het titelpersonage onthalen. Een bullebak, is ze. Een dwingeland en betweter. En dat voor een boeddhist die uit mededogen zelfs weigert de spinnen en ratten uit haar huis te laten verwijderen. Nog het meest uit ze haar frustratie tegenover haar pas aangestelde meid Marie-Madeleine, een weinig assertieve jonge vrouw die zich de grillen van haar beroemde werkgeefster te lang laat welgevallen. Tot de bom barst…

Van een biografie van beroemde mensen verwacht je niet meteen zo’n insteek. Maar scenarist Fred Campoy baseerde zich voor dit tweeluik niet op de boeken van de Frans-Belgische ontdekkingsreizigster, boeddhist, feministe en schrijfster Alexandra David Neél, maar puurt daarentegen uit het levensverhaal van de meid, Marie-Madeleine Peyronnet (1868-1969). Dat verhaal heeft meer impact, meer emotie.

Het is via haar dat Campoy inzicht verschaft in de koppige ijzeren dame die aan het begin van dit verhaal 90 is en – tot haar ergernis – hulpbehoevend is. Ze was de eerste Europese vrouw die (in 1924) de voor bezoekers verboden stad Lhasa, de hoofdstad van Tibet, wist te bereiken, en er de dalai lama ontmoette. Een harde tante die het klappen van de zweep kende, tientallen boeken schreef over oosterse filosofie en zelfs schrijvers als Jack Kerouac en Allen Ginsberg inspireerde. Maar de laatste tien jaar van haar leven had ze hulp nodig. Slachtoffer van dienst: Marie-Madeleine, dan amper 29. Niettemin zou ze een trouwe metgezel en secretaresse worden van haar beroemde bazin. Hun eerste jaar samen, dat in dit eerste deel centraal staat, bleek echter een verschrikking. Als lezer mag je daar bijna dankbaar voor zijn, want het levert een boeiend verhaal op.

Scenarist Campoy kent zijn vak. Hoewel hij het titelpersonage bijna nergens empathisch voorstelt, haat je haar nergens. Het broze emotionele evenwicht tussen zijn beide papieren actrices, is daarbij cruciaal. De ene kan niet zonder de andere, zo zal blijken. En uiteraard groeien ze naar elkaar toe. De subtiliteit waarmee dat hier gepaard gaat, is de sterkte van dit boek.

Tussendoor, zonder dat u erg in hebt, krijgt u als lezer de bio van David-Néel voorgeschoteld. Knap getekend door Mathieu Blanchot ook. De laatste tien jaar van haar leven zijn in zwart-wit, de gebeurtenissen uit het verleden in kleur.

Uit bij Daedalus.

Kinderen in het verzet 2: Eerste repressie ★★★☆☆

De Prix des Collégiens. Die prijs viel het eerste deel van deze opgemerkte reeks te beurt op het festival van Angoulême in 2016. De makers moeten daarbij flink in hun handen hebben geklapt, want waar de volwassenen zich het hoofd braken of deze reeks, waarin kinderen in het verzet gaan en zelfs operaties organiseren tegen de nazi’s, wel geloofwaardig genoeg was, zette deze 'minderwaardige' Prix des Collégiens de toon. Die werd namelijk uitgereikt door leerlingen tot vijftien jaar uit de middelbare scholen in de buurt. Bingo!

Het verhaal is simpel: bij het begin van de Duitse bezetting zijn het drie kinderen die in een Frans dorpje het verzet aanwakkeren door eerst pamfletten uit te delen, en dan zelfs – anoniem – een hele verzetsbeweging uit de grond te stampen.

Vraag blijft of dit een volwassenen- dan wel een jeugdstrip is, en wie het doelpubliek precies is. Niemand die het weet. Wel zeker is dat de interesse van de jeugd is verschoven. In vroegere tijden kozen stripbladen als Robbedoes en Kuifje de hoofdrolspelers van hun nieuwe reeksen in functie van de kinderdromen. Zij wilden piloot, cowboy, F1-piloot, astronaut, indiaan of geheim agent worden. De tijden zijn veranderd: nazi’s pesten mag aan het lijstje worden toegevoegd.

Kinderen in het verzet leest behoorlijk vlot, is onderhoudend, spannend en –eigenaardig genoeg – geloofwaardig. Goed, er zijn die momenten waarover je het hoofd breekt; maar daartegenover staan de frisse tekeningen van Benoît Ers (De duivels van Alexia, Moederkillers) die, om zijn jeugdige publiek te dienen, een stijl creëerde die schippert tussen het realistische en karikaturale. Niet te hard, niet te zacht. Maar ook daarmee zet hij mensen op het verkeerde been. De scenarist deinst er intussen immers niet voor terug de oorlogswreedheden in de verf te zetten, tot het laten fusilleren van de vader van een van de drie jonge verzetsstrijders toe.

Wel jammer dat bij de Nederlandse vertaling het dossier dat in elke Franse editie werd toegevoegd, ontbreekt. Het had daarmee immers een nog interessantere educatieve reeks (voor scholen) kunnen worden. Scenarist Dugomier (De duivels van Alexia) gaf namelijk te kennen de verzetskinderen door de hele oorlog mee te nemen, zodat lezers alle facetten van WO II meekrijgen.

Uit bij Le Lombard.

Moeder Amerika 1: De winter ontvluchten ★★★☆☆

Met Moeder Oorlog, een bewierookt vierluik over het leven in de loopgraven van '14-'18, zetten de Fransozen Kris en Maël zich definitief op de kaart. Volgens Daedalus, de Genkse uitgeverij die de vertaling op zich nam, blijft het een van hun bestsellers in het genre van de literair(der)e strip.

Na deze moederreeks brachten beiden Kronieken van Moeder Oorlog op de markt, waarin ze waargebeurde kortverhalen brachten over de mensen die hen hadden geïnspireerd tot het maken van hun succesreeks. Toen al hadden ze het in hun voorwoord over een mogelijk vervolg daarop. Dat is er nu: Moeder Amerika.

Het verhaal begint op 12 november 1918, "de eerste dag vrede van een laatste jaar oorlog". Hoofdrolspelers zijn de Duitser Max en de Fransman Julien, die uit de restanten van de Grote Oorlog een nieuw leven willen opbouwen, maar betrokken raken bij de bloederige Mexicaanse burgeroorlog (1910-1929). Zowat de helft van dit eerste deel speelt zich af op een oorlogsschip vol wapens, dat van Rouen naar Mexico vaart.

Opvallend is het tekenwerk van Maël. Zijn wat bibberende lijnvoering roept bij nieuwe lezers misschien wel wantrouwen op, maar u hebt maar enkele pagina’s nodig om u daar aan aan te passen en te concluderen dat deze stijl wonderwel werkt bij een verhaal als dit. Bovendien heeft Maël oog voor detail, ook al werkt hij met aquarel. En daarover gesproken: de zachte, fletse inkleuring die hij daarbij hanteert, zet deze depressieve periode van de mensheid nog wat meer in de verf. Kortom: een meestertekenaar.

Moeder Amerika heeft echter niet dezelfde impact als Moeder Oorlog, en dat heeft alles te maken met het onderwerp. De Mexicaanse link met Wereldoorlog II klinkt velen te onbekend in de oren om zonder meer over te gaan tot de aankoop van dit album. Scenarist Kris weet wel te boeien, ook al passeert de ene na de andere hoofdrolspeler de revue en dreig je door de bomen het bos niet meer zien. Een euvel dat snel verholpen is, want zijn personages beklijven op den duur wel. Hoe dichter bij het einde, hoe meer verhaal en hoofdrolspelers zich in je brein verankeren.

Uit bij Daedalus.

Zwendel 1: De dochter van Z ★★★☆☆

Op de eerste pagina spuwt Zandra, het hoofdpersonage van deze nieuwe reeks en de dochter van Zwendel, haar gal over de "spin-offs, remakes, vervolgen, prequels, en hommages. Zelfs in de stripwereld". Wees creatief, fulmineert ze. "Maar nee! Teruggrijpen naar het verleden en zich vastzuigen aan de successen van vroeger..." Kijk, dat belooft. Zwendel is een spin-off van Robbedoes, en als zelfs de maker daar al zijn verhaal mee begint, denk je dat er nog meer van dat heerlijke cynisme volgt. Helaas...

Samen met Morvan nam de Spaanse tekenaar José Luis Munuera in 2004 de Robbedoes-hoofdreeks over van Tome en Janry. Hun vier albums stoffeerden ze met manga-invloeden. Tegenvallende verkoopcijfers beslisten er anders over. Nu is vriend José Luis als solo-auteur terug.

Het verhaal: wanneer Zwendel merkt dat zijn dochter Zandra en haar vriendje wel heel innig worden, slaan bij hem de stoppen door en stuurt hij robots achter haar aan. In zijn woede vuurt hij per ongeluk een allesvernietigende laserstraal af op.

Munuera toont op zowat elke pagina explosies en gevechten, en lijdt daardoor aan het Michael Bay-syndroom. Net zoals die in zijn Transformers-films zijn publiek opzadelt met spectaculaire actie en indrukwekkende beelden, probeert ook Munuera de hoge bullshit-factor van zijn verhaal te camoufleren. Bij momenten kun je de ongeloofwaardigheden zelfs niet bij een halve kilo popcorn wegvreten. Je wilt erin geloven, maar de maker laat te veel rotzooi achter.

Visueel ziet het er ge-wel-dig uit. Alleen blijft die euforie niet duren. Leesmoeheid volgt al snel, met dank aan de het camouflagewerk en de clichés. Munuera had zijn trots opzij moeten zetten en een scenarist moeten benaderen.

Mooi is hoe hij de leefwereld en volwassenwording van een tiener in beeld wil brengen, of hoe  haar eerste verliefdheid doorheen het verhaal loopt. Maar een generaal die de uitvinding van Zwendel per se wil bemachtigen en zijn leger stuurt? Zelfs als je twaalf bent, ben je nog te oud om zo’n verhaallijn nooit gelezen of gezien te hebben. Mag ik eens geeuwen? Dank u zeer. (Die drie sterren krijgt hij vooral voor zijn tekenwerk, overigens.)

Uit bij Dupuis.

De nieuwe avonturen van Yakari 1: Een dag van stilte ★★★☆☆

Enkel omdat de Zwitserse scenarist Job na 38 Yakari-albums te hebben geschreven voor zijn landgenoot Derib (Jonathan) de fakkel doorgeeft aan de Fransman Joris Chamblain, wordt deze subtiele naamsverandering bij ons doorgevoerd: Yakari wordt De nieuwe avonturen van Yakari. De reeks viert hiermee ook zijn comeback, want het was even stil rond het indiaantje.

Ooit moesten we deze reeks toch op deze pagina’s bespreken, want u kan uw klein mannen toch niet die troep van F.C. De Kampioenen of De buurpolitie blijven voorschotelen?

Yakari blijft ver weg van de moderne maatschappij of sciencefiction. De rode draad doorheen deze reeks is de gave van het kleine Sioux-titelpersonage: hij kan met de dieren praten. In dit verhaal verliest hij even zijn gave, nadat hij ruzie maakte met zijn trouwste vrienden, zijn pony Kleine Bliksem en de grizzly genaamd, uhm, Grizzly.

Yakari is een alleraardigste reeks die je op tien minuten tijd uitleest, qua verhaal vaak weinig om het lijf heeft en simpel van opzet is. Het is dan ook bedoeld voor de allerkleinsten. Op Ketnet kunt u de avonturen van het indianenjongetje bewonderen. Die kunnen de dosis meligheid wel slikken. Want moed, vriendschap en respect maken hier de dienst uit.

Ik blijf als grote jongen een zwak hebben voor deze reeks. Simpel, mooie boodschap zonder echt moralistisch te zijn, mooi getekend en zo naïef als de pest. Maar heel af en toe is het goed terug te keren naar het naïeve kind in mezelf. Toch? Je kunt het ook nostalgie noemen. Kijk, ik zal mijn liefde voor Yakari zo beleefd mogelijk proberen samen te vatten, maar het komt hier op neer: kom met uw poten aan Yakari en ik sla u verrot. Zo! Het is gezegd. Knipoog en einde.