Als antwoord op de grote controverse rond het Gentse mobiliteitsplan schoot het stadsbestuur vorig jaar een onafhankelijk burgerkabinet op gang. Honderdvijftig Gentenaars kregen de kans om samen te discussiëren over bijsturingen aan het circulatieplan. Bij de aanvang was het enthousiasme groot. Uit 808 geïnteresseerde kandidaten selecteerde de Universiteit Gent een representatief staal van mannen en vrouwen, hoog- en laagopgeleiden, ouderen en jongeren, en zelfs autogebruikers en fietsers.

Maar na vier bijeenkomsten is de motivatie bij heel wat deelnemers weg. Bij de laatste sessie waren nog amper vijftig burgers aanwezig. Toch wat ontnuchterend voor een experiment dat openlijk ambieert om een testcase te zijn voor burgerparticipatie in de toekomst. Waarom haakten zo veel mensen af?

Tijdrovend

‘Een deel van de mensen heeft het toch wat onderschat’, denkt Bram Verschuere, voorzitter van het burgerkabinet en professor Bestuurskunde aan de UGent. ‘Het was heel tijdrovend. De deelnemers moesten eerst infosessies volgen, zich inwerken en daarna vier keer een halve zaterdag opgeven. Sommigen haakten af uit onvrede omdat ze te weinig inbreng hadden, anderen omdat ze na twee sessies vonden dat ze hun mening al voldoende hadden gegeven.’

Een van de deelnemers, de dertigjarige bankbediende Elena Balachov, merkte zelf dat de gesprekken na de derde sessie een beetje stilvielen. ‘Na vier debatten hadden we alles gezegd, daarna was het vooral recyclage.’ Ook in haar gespreksgroep daagden op het einde nog maar zes van de twaalf deelnemers op.

Toch vindt Balachov het burgerkabinet geslaagd. ‘Ik wilde hier vooral tegenwicht bieden aan de vele kritiek op het circulatieplan, maar de meeste mensen waren juist heel nuchter. In de laatste sessie was er wel een oudere vrouw uit Drongen, die maar bleef hameren op wat slecht was voor haarzelf. Uiteindelijk zijn we speciaal voor haar beginnen na te denken over shuttlebussen.’

Pure intimidatie

Balachov blijft optimistisch, maar bij de afhakers vallen intussen ronduit vernietigende reacties te horen. De Gentse ‘nachtburgemeester’ Edmond Cocquyt jr., die straks op de Gentse Open VLD-lijst staat maar hier in persoonlijke naam wil spreken, stapte halverwege de laatste sessie ontgoocheld op. ‘Dit burgerkabinet is een grote maskerade. Van bij de start maakten ze ons duidelijk dat we niet over de knippen mochten praten. We stemden ook voor een drastische verlaging van de parkeerprijzen, maar daar is alleen wat aan geknibbeld. Veel mensen beseften toen dat we gewoon gebruikt werden door de politiek.’

Ook advocaat Luc Boxstaele, op sociale media een notoir tegenstander van het circulatieplan, noemt het een gemiste kans. ‘Ik verwachtte een open discussie op neutraal terrein, maar daar werd geen ruimte voor gegeven. Al bij de openingsvergadering kwamen de burgemeester en de schepen van Mobiliteit handjes schudden. Dat was pure intimidatie.’

Op basis van de reacties van alle deelnemers, ook de afhakers, werkt de UGent nog aan een algemene evaluatie. Politicoloog Carl Devos (UGent) stelt wel al vast dat het stadsbestuur in het begin te veel argwaan toonde. ‘Schepen van Mobiliteit Filip Watteeuw (Groen) vreesde dat het kabinet gekaapt zou worden door tegenstanders. Dat bleek niet zo te zijn. Zodra ze zich minder bedreigd voelden, brak de discussie wat meer open. Die houding had het bestuur meteen moeten aannemen.’

Quick wins

Volgens Devos werd het proces net iets te lang gerekt. De afname van het aantal deelnemers viel ook samen met het uitblijven van het gevreesde Gentse verkeersinfarct, waardoor de harde discussies meteen plat vielen. ‘Nu moeten we nog nagaan of het ook nieuwe inzichten verschafte voor de stad. Maar in het algemeen zijn we relatief tevreden en is het voor herhaling vatbaar.’

Ook voorzitter Bram Verschuere benadrukt de verwezenlijkingen van het burgerkabinet. In juni werden 88 niet-bindende adviezen geformuleerd, in december nog eens 144. Daarvan nam het stadsbestuur vooral een aantal ‘quick wins’ over.

Rest de vraag wat de stad Gent zelf van het extra controleorgaan vond? Mobiliteitsschepen Filip Watteeuw wilde liever niet reageren om niet in het vaarwater van het burgerkabinet te komen. ‘Het is aan het volgende bestuur om uit te maken of ze doorgaan met dit experiment of niet’, reageert burgemeester Daniël Termont (SP.A). ‘Mijn persoonlijke gedachte: doorzetten.’