"Hooligans" van ons afweersysteem kunnen "helden" worden (en zo ziektes als hiv bestrijden)
Antilichamen die in het wilde weg het eigen lichaam aanvallen: ze bestaan. Maar Australische wetenschappers hebben ontdekt dat die "hooligans van het afweersysteem" ook "helden" kunnen worden. Ze zouden namelijk kunnen worden ingezet om ziektes als hiv te bestrijden.
Onderzoekers van het Garvan Instituut in Sydney hebben in muizen een groep antilichamen bestudeerd die een sluimerend bestaan leiden in het afweersysteem. Het gaat om zogenaamde “slechte” antilichamen omdat ze bij gevaar eigen cellen aanvallen en zo auto-immuunziekten veroorzaken. Vroeger dachten de wetenschappers dat het afweersysteem die “hooligans” automatisch verwijderde, maar dat blijkt niet het geval. De vorsers van het Garvan Instituut zijn er voor het eerst in geslaagd om te achterhalen wat er met de "hooligans" precies gebeurt.
Hooligans worden helden
Het blijkt dat de “wilde” antistoffen zich in bepaalde B-cellen ophouden. Dat is een type witte bloedcel waarin ze een sluimerend bestaan leiden. Maar in die B-cellen worden ze omgeturnd tot aanvallers die meer kunnen dan een gewone afweercel. Ze kunnen namelijk belagers bestrijden die zich constant vermommen. Daarmee is een raadsel opgelost dat wetenschappers al decennia bezighoudt. Hoe kan het afweersysteem microben aanvallen die er bijna hetzelfde uitzien als lichaamseigen cellen, zonder dat daarbij het lichaam zelf wordt geraakt?
HIV
Bekende vermommers zijn hiv en Campylobacter, een schadelijke darmbacterie die diarree en koorts veroorzaakt. Beide zijn zeer lastige doelen omdat ze zich als een wolf in een schaapsvacht gedragen. Daardoor ontsnappen ze aan de gewone afweercellen. Professor Chris Goodnow heeft de sluimerende hooligans gedurende 30 jaar geobserveerd. “We wisten niet waarom het lichaam miljoenen van die hooligans apart hield terwijl ze toch een groot risico vormen”.
Door experimenten met een modelmuis kwamen de onderzoekers erachter dat het DNA van de “slechte” antilichamen bij een aanval lichtjes wordt bijgestuurd in de goede richting. Daardoor kan de antistof de sluwe belager beter herkennen, aanvallen en vernietigen.
Doorbraak?
“Met deze vondst weten we nu dat er een hele groep van "slapende" B-cellen is die beschikbaar kan zijn voor het maken van vaccins”, zegt onderzoeksleider professor Daniel Christ. “Slechte antistoffen kunnen dus een waardevolle bron zijn in de strijd tegen hiv en andere ziektes die zich schuilhouden in ons lichaam."
Het onderzoek van het Australische team verscheen in Science.