Ha-ha-hatsjie! Code rood voor berkenpollen, maar wat helpt er nu écht?

Met maar liefst 20 procent van alle Belgen die last hebben van hooikoorts, is het de meest voorkomende allergie in ons land. Van alle bomen is de berk bij ons veruit de meest allergene boom, die produceert namelijk bijna een derde van al het bomenstuifmeel dat in de lucht aanwezig is. Dat er momenteel vooral berkenpollen in de lucht hangen, is dus slecht nieuws voor heel wat landgenoten.

In feite is hooikoorts niet meer dan een allergische reactie die wordt veroorzaakt door stuifmeelkorrels of pollen van bomen, grassen, (on)kruiden, of zelfs kamerplanten. Het afweersysteem van ons lichaam gaat vervolgens reageren op die pollen door antistoffen aan te maken. En de symptomen zijn niet min: van niezen en een lopende neus tot tranende, jeukende ogen maar ook een grieperig gevoel en concentratie- of slaapproblemen. Bij sommigen is het zelfs zo erg dat ze astmasymptomen zoals benauwdheid of een piepende ademhaling vertonen, en ook eczeem-opstoten komen vaker voor.

Over het algemeen genomen loopt de hooikoortsperiode van februari tot en met augustus. Meestal heb je maar enkele weken last, maar wie het slecht getroffen heeft, kan de hele periode lopen snotteren. Bovendien kunnen de schimmelsporen tijdens de late zomermaanden ook nog eens voor een extra opstoot zorgen.

Maar niet iedereen krijgt hooikoorts zodra het lenteweer begint. "Uiteraard zijn er mensen die er meer aanleg voor hebben dan anderen," legt professor en allergoloog Philippe Gevaert van het UZ Gent uit. "Allereerst is er de genetische factor. Kinderen van wie één of beide ouders allergisch zijn, hebben veel meer kans om het zelf ook te krijgen. Maar ook de levensomstandigheden spelen een rol. Hoe beter de omstandigheden, hoe groter de kans dat je allergisch bent." Hoe dat komt? Zodra je in aanraking komt met allergenen, leert je immuunsysteem hoe het moet reageren. "Zo hebben kinderen van landbouwers bijvoorbeeld minder kans op hooikoorts," vertelt doctor Gevaert. "Dat komt omdat ze van jongs af aan al zijn blootgesteld aan dieren, de boerderijstof en verse koemelk drinken, waardoor ze micro-organismen binnenkrijgen."

Niet iedereen die last heeft van hooikoorts, heeft dit trouwens van jongsaf aan. "Een grote groep mensen ontwikkelt het pas op latere leeftijd. Met name de jaren tussen de adolescentie en 35 à 40 is een typische leeftijd om een allergie te ontwikkelen. De precieze verklaring daarvoor moeten we voorlopig nog schuldig blijven, maar dat is dus we heel normaal."

Bij de arts:
"Er zijn twee manieren om hooikoorts te behandelen," legt professor Gevaert uit. "Meestal worden patiënten symptomatisch behandeld, met tabletten van medicijnen en sprays tegen allergieën." Wie heel ernstige klachten heeft, start de behandeling best een tweetal weken voor de symptomen beginnen, en stopt pas wanneer de pollen niet meer in de lucht aanwezig zijn.

In andere gevallen kan immunotherapie aangewezen zijn. Daarbij krijgt de patiënt elke maand een vaccinatie, al zijn er tegenwoordig ook smelttabletten beschikbaar, en dat drie tot vijf jaar lang. "Deze methode is bijzonder efficiënt, maar wordt nog niet terugbetaald, waardoor ze doorgaans enkel gebruikt wordt bij patiënten die de symptomen anders niet onder controle krijgen. We zijn één van de enige Europse landen waar het niet terugbetaald wordt, ondanks duidelijk bewijs dat immunotherapie werkt." Een betreurenswaardig probleem, vindt professor Gevaert zelf. "Maar liefst 20 procent van de patiënten krijgt de klachten zelfs met maximale therapie niet onder controle. Dat lijkt een klein percentage , maar op een groep van zo'n 3 miljoen Belgen die allergisch zijn, is dat een érg grote hoop. En dat terwijl bewezen is dat de combinatie van immunotherapie en een symptomatische behandeling net bijzonder efficiënt is."

Wat kan je zelf doen?
Niet veel, helaas. "Er zijn tal van goedbedoelde tips, maar die halen eigenlijk niet veel uit," stelt de allergoloog ons teleur. "Pollen zijn nu eenmaal overal, en daar gaat het opzetten van een zonnebril niet veel bij uithalen. Bovendien kan je moeilijk tegen je kind zeggen "van februari tot augustus mag je niet buitenspelen" of gewoon zelf niet meer buitenkomen of naar je werk gaan. En zodra je een voet buiten de deur zet, is het eigenlijk toch om zeep." Dé beste oplossing? "Op tijd starten met een goede behandeling."