Een digitaal paspoort mag geen digitaal strafblad worden
Pedro De Bruyckere is pedagoog en onderzoeker aan de Arteveldehogeschool en de Universiteit Leiden.
Een goede school houdt informatie bij over de kinderen waar ze voor verantwoordelijk is. Dat doet ze in een zogenaamd leerlingvolgsysteem. Maar leerlingen veranderen van school, en misschien is het handig dat deze informatie dan met de leerling in een soort van digitaal paspoort mee doorgegeven kan worden. Het kan zo de planlast en de papierdruk van zowel de ouders als van de school verlichten.
En nog belangrijker: het kan de nieuwe school helpen optimale begeleiding mogelijk te maken voor de nieuwe leerling zonder dat de ouders bijvoorbeeld allemaal nieuwe attesten moeten verzamelen om aan te tonen dat zoon- of dochterlief dyscalculie of een andere leerstoornis heeft.
Dit idee voor een digitaal leerlingenpaspoort dat onderwijsminister Crevits (CD&V) zaterdag in deze krant opperde, is lovenswaardig en ik wil het hier niet kapot schrijven, maar wil wel voor enkele zaken waarschuwen. Leerlingen kunnen om veel verschillende redenen van school veranderen.
Nieuwe kans
Verhuizen of veranderen naar een richting die toevallig niet op de oude school wordt aangeboden: dat zijn doorgaans behoorlijk onschuldige gevallen. Minder onschuldig is het als er een groot pestprobleem was waar een kind van weg wil, of als een kind het zo bont heeft gemaakt dat op school blijven niet langer wenselijk is.
In het laatste geval wil een kind (en de ouders) een nieuwe kans. Maar hoe schoon kan de lei van de leerling zijn als de informatie automatisch mee verhuist naar een nieuwe school? Een digitaal paspoort mag geen digitaal strafblad worden. Tegelijk wil een school natuurlijk wél op de hoogte zijn in het geval dat medeleerlingen gevaar zouden kunnen lopen met een nieuw ingeschreven scholier. Niet zelden wordt vergeten dat scholen verantwoordelijk zijn voor alle leerlingen.
Dat digitaal leerlingenpaspoort is een heikele evenwichtsoefening.
'Het kalf ligt niet gebonden bij het digitaal paspoort zelf, maar bij hoe scholen hiermee zullen omgaan'
Het is belangrijk dat de minister zelf aangaf dat ouders en leerlingen mee kunnen beslissen welke informatie al dan niet wordt gedeeld. Zo kan ik me voorstellen dat bij de overgang van lager naar middelbaar onderwijs – wellicht de meest voorkomende reden om van school te veranderen – ouders de afweging maken of bepaalde beperkingen van kinderen al dan niet doorgegeven mogen worden.
Zeg je dat je kind op het randje van dyslexie zit om zo ondersteuning te krijgen, of zeg je het liever niet omdat je niet wil dat de nieuwe school hier misschien niet goed op reageert?
Hoe meer je over een digitaal paspoort nadenkt, hoe meer haken en ogen je ontdekt. Maar welke voorbeelden je ook bedenkt (tientallen!), telkens zul je merken dat het kalf niet gebonden ligt bij het digitaal paspoort zelf zit, maar wel bij hoe scholen hier mee zullen omgaan. De eerste wet van Kranzberg zegt niet voor niets dat technologie goed noch slecht is maar evenmin neutraal. Zeker aan de kant van de scholen komt er een belangrijke verantwoordelijkheid te liggen bij wat er genoteerd en gedeeld wordt. En vooral: hoe die info geïnterpreteerd wordt. Eigen aan een leer- en opvoedingsproces is dat het met vallen en opstaan gaat. Het lijkt me zinnig dat niet alle valpartijen eeuwig meegaan.
Opleidingsniveau ouders
Ook bij de ouders (en in mindere mate bij de kinderen) rust in deze veel verantwoordelijkheid. Zij moeten helder aangeven welke informatie al dan niet meegegeven mag worden. In tijden waarin de meest gemaakte leugen is ‘ja, ik heb de voorwaarden gelezen’, ligt dit minder voor de hand én kan het voor grote verschillen tussen ouders zorgen. Het zou jammer zijn dat de mondigheid en opleidingsniveau van ouders een rol kunnen spelen bij in welke mate informatie wordt gedeeld.
Het digitale paspoort is een begrijpelijk initiatief, maar tegelijk eentje dat nauwgezet zal moeten worden opgevolgd
Daarnaast zijn er nog de klassieke aandachtspunten van de digitale wereld: privacy en veiligheid. Die moeten steeds vermeld worden als het gaat over opslag van digitale data. De jongste jaren is er hier veel over te doen geweest in Nederland en de VS, waar bleek dat online onderwijstools veel meer informatie over de kinderen bijhielden dan gedacht.
Om kort te gaan: het digitale paspoort is een begrijpelijk initiatief, maar tegelijk eentje dat nauwgezet zal moeten worden opgevolgd.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
