Immunotherapie op weg naar eerste keuze voor behandeling longkanker: "Het eet tumoren op als een Pac-man"

Immunotherapie wordt meer en meer naar voren geschoven als de voornaamste behandeling van longkanker. Volgens dr. Roy Herbst, longkankerspecialist van het Yale Cancer Center, zou het straks de eerstelijnsbehandeling moeten worden. "Ik heb nog nooit zo'n snelle vooruitgang gezien", zei hij aan NBC News over de resultaten van twee nieuwe onderzoeken, waarvan er een voorgesteld werd op de American Association for Cancer Research-conferentie in Chicago en een gepubliceerd is in het New England Journal of Medicine.

Kankerimmunotherapie helpt het afweersysteem van het menselijke lichaam vechten tegen kankercellen, door het te stimuleren om tumoren op te ruimen. De werking is vergelijkbaar met het principe van vaccinaties. Omdat het om een recente behandeling gaat, werd ze tot nu toe vooral uitgeprobeerd bij patiënten met kanker in een vergevorderd stadium.

In de kleinere studie spitste een team van Johns Hopkins zich toe op 20 patiënten met longkanker. Voor er bij hen chirurgisch ingegrepen werd, kregen ze medicatie als onderdeel van de immunotherapie. Een jaar later was de kanker bij zestien overlevende patiënten niet meer op te sporen. Twee anderen waren hervallen, maar na een nieuwe behandeling zijn ook zij inmiddels kankervrij. Eén patiënt overleed toch aan longkanker, de laatste aan een hoofdwonde die niets met de ziekte te maken had. Het gaat om een kleinschalig onderzoek, geeft Herbst toe, maar het toont toch de kracht van immunotherapie aan, volgens hem. 

Het andere onderzoek ging na wat de invloed was van (bepaalde cocktails van) medicatie voor immunotherapie met de klassieke chemotherapie. In een testgroep van 616 kankerpatiënten bleek het gebruik van immuno- in combinatie met chemotherapie ervoor te zorgen dat deze deelverzameling dubbel zolang overleefde dan die met patiënten die enkel chemo toegediend kregen. En van de patiënten die een cocktail van medicatie voor immunotherapie slikten, bleek 43 procent een jaar later verder te leven met een kanker die niet verergerd was. Dat was maar 13 procent in de groep die alleen de standaard chemotherapie hadden ondergaan.

De geneesmiddelen voor immunotherapie breken de tumoren af in stukjes, die zo een bredere reactie van het afweersysteem uitlokken. "Als chirurgen hun patiënten openleggen, zien ze de tumor bijna wegsmelten", zei Herbst. "Ze happen de tumor weg als een Pac-man. Het lijkt een roller coaster van een reactie van het immuunsysteem met zich mee te brengen." De geactiveerde afweercellen bewegen zich door heel het lichaam om de stukjes tumor weg te werken die metastasen kunnen veroorzaken.

Het minder goede nieuws: het pakt helaas niet bij elke patiënt met longkanker én de behandeling kost fortuinen, meer dan 100.000 dollar (80.000 euro) voor één ronde. Het is ook nog niet geweten hoe lang iemand nog kan leven voordat de ziekte mogelijk zou terugkeren.