Van vreedzaam Baskisch studentenprotest tot dodelijke bomaanslagen: 4 vragen over de ETA

ETA staat voor "Euskadi Ta Askatasuna", of "Baskenland en Vrijheid". Baskenland is een regio in het noorden van Spanje en in het zuidwesten van Frankrijk. In Spanje is Baskenland een van de 17 autonome regio's. De ETA ontstond in 1959, onder de dictatuur van Franco, en gebruikte geweld in het streven naar een onafhankelijk en socialistisch Baskenland.

De ETA begon als een vreedzame politieke studentenbeweging die zich verzette tegen de ijzeren hand waarmee Franco regeerde. Franco verbood onder meer het gebruik van de Baskische taal en onderdrukte de Baskische cultuur. Daarenboven werden Baskische intellectuelen gearresteerd en geëxecuteerd. 

De groepering heeft meer dan 850 doden en duizenden slachtoffers gemaakt. Veel slachtoffers waren leden van de Guardia Civil, de Spaanse nationale politie, of behoorden tot Spaanse en Franse politie- en legereenheden. Maar onder de slachtoffers waren ook politici en burgers die zich tegen de separatisten keerden. De ETA gebruikte vaak bomauto's. 

Na een referendum in 1979 kreeg Spaans Baskenland gedeeltelijke autonomie, maar de regio bleef wel deel uitmaken van Spanje. Het geweld bleef nadien gewoon aanslepen. 

De ETA heeft de voorbije decennia al verschillende keren een staakt-het-vuren afgekondigd, maar bleef sporadisch geweld gebruiken. Na 2011 bleef het 6 jaar stil rond de organisatie. Op 8 april 2017 droeg de ETA definitief alle wapens over. Op 20 april 2018 heeft de beweging via een communiqué in de Baskische krant Gara aangekondigd dat ze "het leed en de pijn erkent die ze heeft veroorzaakt" en "volledige verantwoordelijkheid daarvoor neemt". 

Er werd aangekondigd dat de ETA begin mei 2018 zichzelf als organisatie ging ontbinden. Verschillende ETA-leden zitten nog in Spaanse gevangenissen. De separatisten hopen dat die gevangenen na de verontschuldigingen en na het opheffen van de ETA verminderde straffen zullen krijgen. 

De Spaanse krant El Diario heeft gisteren een communiqué gepubliceerd waarin staat dat "alle structuren" in de groep nu ontmanteld zijn en dat er een einde is gekomen aan een "historische cyclus van 60 jaar".  Het communiqué was al gedateerd van 16 april, maar werd nu pas de wereld ingestuurd. Daarmee komt een einde aan een bloedige periode in de Spaanse geschiedenis.