Meer dan 2 miljoen verwarmingsketels dringend aan vervanging toe: "Stookolieketels moeten verboden worden"

Belgische gezinnen doen voor hun verwarming nog vooral beroep op fossiele energiebronnen zoals stookolie of gas. In maar liefst 90 procent van de woningen staat een stookolie- of gasketel. Probleem is echter dat veel van die verwarmingsketels oud zijn en weinig efficiënt. Ze stoten veel CO2 uit en scoren slecht op het vlak van andere emissies.

Volgens vicevoorzitter Patrick O van de sectorvereniging ATTB staan er in de Belgische woningen ruim twee miljoen zogenoemde lagetemperatuursketels die dringend aan vervanging toe zijn. Dat is ruim de helft van het totale areaal. “De gemiddelde stookolieketel is in België 23 jaar oud, de gemiddelde gasketel 17 jaar”, legt Patrick O uit. “Ik kom in huizen waar de verwarmingsketel even oud is als ik, en ik ben 59. Dat zijn verwarmingsketels die meer CO2, fijn stof en stikstofoxiden uitstoten en ook nog eens minder rendement hebben. Probleem is dat die oude ketels vaak staan in oude huizen met oudere bewoners. Zij denken nog al te vaak: het zal mijn tijd nog wel duren.”

Vervanging

Daarbij komt dat de vervanging van oude ketels door moderne condensatieketels of warmtepompen vertraging oploopt. In 2016 werden in ons land 201.000 nieuwe verwarmingsketels geplaatst, waarvan het merendeel condensatieketels op gas. In 2011 waren er dat nog 246.000. “Dat was vooral te wijten aan het gulle fiscale regime. Tot de regering besliste om de belastingaftrek te schrappen”, aldus Patrick O.

Een moderne condensatieketel produceert niet alleen 25 tot 35 procent meer energie, maar stoot ook veel minder CO2 uit. “Een versnelde vervanging van die ketels door condensatieketels of warmtepompen, gecombineerd met investeringen op het vlak van isolatie, zou het huishoudelijk energieverbruik substantieel verminderen en de CO2-uitstoot verlagen”, vindt O.

De sector pleit inmiddels voor een groene taxshift. De hoge lasten op elektriciteit hebben het prijsverschil met fossiele brandstoffen zo opgedreven dat warmtepompen slechts in enkele specifieke gevallen economisch haalbaar zijn, zoals bij een ingrijpende energieneutrale renovatie of bij nieuwbouw. Nochtans is deze techniek veruit het meest aangewezen om de uitstoot van CO2 door verwarming te reduceren, zo luidt het.

Een investering in een warmtepomp loont echter alleen als ook geïnvesteerd wordt in isolatie, liefst met vloerverwarming en zonnepanelen. Anders lopen de kosten voor elektriciteit te hoog op.

Blinde vlek

Wie vandaag toe is aan een nieuwe verwarmingsketel, denkt best eerst goed na. In de visietekst van het Energiepact staat immers een verbod op de verkoop van stookolieketels vanaf 2035. Met een gemiddelde levensduur van vijftien jaar kan er dus nog één keer vervangen worden en is er nog genoeg tijd om een grondige renovatie met de installatie van een warmtepomp voor te bereiden.

Bond Beter Leefmilieu gaat nog een stap verder. BBL pleit voor een uitfasering van de verkoop van stookolieketels. “We horen elke dag over windmolens en zonnepanelen, maar zelden gaat het over warmtepompen of warmtenetten. Nochtans: de blinde vlek in het energiedebat is de uitbouw van een groene, hernieuwbare warmtevoorziening”, aldus Benjamin Clarysse van Bond Beter Leefmilieu, die vorig jaar een studie publiceerde over het pad naar een warmtevoorziening zonder stookolie of aardgas.

Om de CO2-doelstellingen in het klimaatakkoord van Parijs te halen zullen tussen nu 2050 jaarlijks 100.000 gezinnen hun verwarming duurzaam moet vergroenen. “Hernieuwbare alternatieven als warmtepompen en warmtenetten zullen enkel doorbreken bij een verschuiving van de heffing van elektriciteit naar fossiele brandstoffen. Ook moet de Vlaamse overheid dringend werk maken van een verbod op stookolieketels, om te vermijden dat bouwheren kiezen voor de meest vervuilende brandstof”, vindt de BBL