Kan een belasting op internetdiensten de wereld redden?

Wij zijn nog geen astronauten, maar wel internauten, althans wat betreft bijna de helft van de wereldbevolking en stilaan alle aardbewoners. Deze revolutie is disruptief, zoals dit thans heet. Zij rukt de samenleving van mensen uit haar oude hengsels. De wereld wordt ons dorp en wij kunnen nu via de digitale wereldoceanen surfen naar alle continenten en iedereen om het even waar oog in oog aankijken. Ook de e-commerce verspreidt zich stormenderhand en veel diensten liggen in ieders bereik, zoals Airbnb, reizen boeken, daten, gokken…

Wij beseffen echter onvoldoende dat al deze fabelachtige diensten gratis worden aangeboden door providers, die geld verdienen door de big data te verkopen, die ze uit onze verrichtingen opdelven, aan geïnteresseerde commerciële instellingen of zelfs politieke partijen. De geniale en jeugdige Mark Zuckerberg heeft hieraan tot op heden 66.000.000.000 dollar verdiend en is dit allemaal nederig komen uitleggen in het Amerikaanse Congres.

Wat ontbrak in het debat is een verwijzing naar de elementaire economische theorie. Wat overvloedig is, heeft geen prijs meer. Elke marktprijs is een schaarsteprijs en heeft als functie vraag en aanbod met elkaar in overeenstemming te brengen, want meestal is de potentiële vraag groter dan het feitelijke aanbod. Elke marktprijs is een rantsoeneringprijs, een mechanisme dat spontaan werkt zonder overheidsingrijpen. Dat bewijst de deugdelijkheid van de markteconomie, als die tenminste goed functioneert. Maar in het geval van de internetdiensten is er geen marktprijs voor de gebruiker, ook omdat er geen marginale kost is. De kosten worden afgewenteld op de aankopers van de data en onder meer de reclamemakers.

Vandaar mijn idee om ook de gebruikers van internet een kleine bijdrage te laten betalen, zoals we ook doen als we telefoneren. Vermits het gaat over miljarden gebruikers zijn de opbrengsten zeer aanzienlijk en zou men hiermee een enorm financieel fonds kunnen oprichten, dat dan moet worden aangewend om de levensstandaard van de mensen in de ontwikkelingslanden, via economische dynamiek, te verhogen. Dit moet natuurlijk gepaard gaan met het efficiënt bestrijden van de opwarming van het klimaat. Vooral in Afrika. De stijging van de levensstandaard draagt ook bij aan de verlaging van de geboortecijfers.

Doen wij dat niet dan dreigt in de toekomst een oncontroleerbare stroom klimaatvluchtelingen op gang te komen van tientallen miljoenen mensen, die zullen willen emigreren, onder meer naar Europa. Het is dus ook in ons eigen belang om de welvaart aan te zwengelen in arme landen. Uiteraard moet dit worden georganiseerd. En dat is juist de grote moeilijkheid.

Ik besef dat het voorstel dat ik doe onvermijdelijk een vorm van internationaal beleid vereist of world governance. Dat dit niet helemaal hopeloos is, ofschoon onvoldoende, bewijst de werking van een instelling als de Wereldbank. Het vereist eveneens dat we blijven ijveren om bruggen te bouwen in plaats van muren op te richten om ons af te schermen.