Amnesty International: "Turkse samenleving zwaar aangetast door noodtoestand"

De noodtoestand werd in Turkije uitgeroepen in juli 2016 als een tijdelijke en buitengewone maatregel in de nasleep van een mislukte poging tot staatsgreep en werd vorige week voor de zevende keer hernieuwd.

Onder de noodtoestand is het recht op vrije meningsuiting, vrijheid, veiligheid en een eerlijk proces zo goed als tot niets herleid, zegt Amnesty. "Antiterreurwetten en verzonnen aanklachten gerelateerd aan de couppoging worden aangewend om vreedzame en legitieme kritische stemmen tot zwijgen te brengen. Prominente journalisten, academici, mensenrechtenverdedigers en andere actoren uit de civiele samenleving worden onderworpen aan willekeurige detenties en vervolgingen. Wanneer ze schuldig bevonden worden na een oneerlijk proces, krijgen ze lange celstraffen."

Volgens Amnesty zijn intussen al meer dan 100.000 mensen strafrechtelijk onderzocht en wachten minstens 50.000 mensen in de gevangenis op hun proces. Meer dan 107.000 bedienden uit de openbare sector zouden zonder omhaal hun ontslag hebben gekregen.

Enkele voorbeelden: In februari kregen de journalisten Nazli Ilicak, Ahmet Altan en Mehmet Altan levenslang zonder recht op beroep omdat ze "de constitutionele orde omver probeerden te werpen", terwijl ze eigenlijk volgens Amnesty niet meer dan journalistiek werk hadden verricht. Ook mensenrechtenadvocaat en columnist Orhan Kemal Cengiz kan levenslang krijgen voor zijn kritische commentaren op sociale media, tijdens voordrachten en in zijn columns.

Dat heeft een grote impact op de maatschappij, zegt de organisatie. "De opsluiting van journalisten en activisten heeft soms de voorpagina's gehaald, maar het is niet evident om de immense impact van de Turkse repressie op de samenleving in ruimere zin te kwantificeren", zegt Gauri van Gulik, Amnesty's directeur voor Europa.

Nog volgens de organisatie zijn de activiteiten van meer dan 1.300 ngo's permanent stilgelegd voor niet nader bepaalde links met terroristische organisaties en moeten holebi-organisaties naar eigen zeggen "ondergronds" werken nu openbare events zoals gay prides en filmfestivals in verschillende steden verboden zijn.

"Buitengewone maatregelen worden hoe langer hoe meer de norm in Turkije", besluit Gauri van Gullik. "De internationale gemeenschap zou de Turkse autoriteiten moeten oproepen om de beperkingen die nu worden opgelegd aan middenveldorganisaties op te heffen. Er moet een einde komen aan het angstklimaat en de onderdrukking van fundamentele vrijheden."