Panmunjom, 's werelds engste plek

Het is niet de eerste keer dat er geschiedenis geschreven wordt in Panmunjom. Op 27 juli 1953 werden de wapens er het zwijgen opgelegd. Na twee jaar onderhandelen werd er een bestand ondertekend dat een einde maakte aan de Koreaanse Oorlog (1950-1953).

Panmunjom werd aangeduid als de enige plek waar vertegenwoordigers van beide Korea's elkaar kunnen ontmoeten. De militaire gebouwen waar die ontmoetingen plaatsvinden, staan rechtstreeks in verbinding met Seoel en Pyongyang, zodat gesprekken en onderhandelingen gemonitord kunnen worden vanuit de hoofdsteden. Volgens de legende slopen Noord-Koreanen er 's nachts binnen om stukken van de stoelpoten te zagen, om 's anderendaags aan de onderhandelingstafel groter te lijken dan hun Zuid-Koreaanse gesprekspartners.

Nog geen kilometer daarvandaan ligt de Gemeenschappelijke Veiligheidszone (Joint Security Area, JSA), waar de legers van Noord- en Zuid-Korea nog altijd recht tegenover elkaar staan. De Verenigde Naties besturen het grensgebied, een soort niemandsland dat 4 kilometer breed is en 238 kilometer lang. De officiële grens tussen noord en zuid snijdt er dwars doorheen. 

Grensincidenten zijn er legio. Zo ligt de indrukwekkende vlucht van een 24-jarige Noord-Koreaanse soldaat nog vers in het geheugen. Met een militair voertuig reed hij zich vast aan de grens en zette het op een lopen. Bij een spectaculaire achtervolging werd hij zwaar onder vuur genomen, maar hij kon ontsnappen.

Een ander memorabel incident deed zich voor in 1984, toen een Russische student de grens overspurtte. Bij het spervuur dat hij ontlokte vielen vier doden. 

Het meest berucht zijn de zogenoemde bijlmoorden van 1976. Noord-Koreaanse troepen hakten toen in op twee Amerikaanse soldaten, met de bijl waarmee die een boom aan het vellen waren. Dat voorval dreigde zelfs te escaleren tot een nieuwe oorlog. Sindsdien mogen de soldaten de demarcatielijn niet meer over.

Maar Panmunjom betekent veel meer dan de militaire aanwezigheid en de permanente spanningen. In het dorp Taesungdon, ook wel Freedom Village genoemd", pal in de DMZ gaat het leven z'n gewone gang. Zo'n 200 Zuid-Koreanen houden er huis, kinderen gaan er naar school en boeren bewerken er hun akkers. Ze doen dat in ruil voor financiële privileges, ter compensatie van hun geïsoleerde leven.

De zone is ook een toeristische trekpleister, al moeten toeristen wel een verklaring ondertekenen dat ze beseffen dat ze "een vijandig gebied betreden en daarbij riskeren gewond te raken en zelfs te sterven".