‘Leegstaande gebouwen creëren een gevoel van onveiligheid. Met deze belastingverlaging willen we dat probleem aanpakken”, zeggen Vlaamse ministers Bart Tommelein (Open VLD), Liesbeth Homans (N-VA) en Joke Schauvliege (CD&V) aan Belga. Wie een leegstaand pand sloopt en vervangt door nieuwbouw, zal vijf jaar lang geen onroerende voorheffing moeten betalen. Ook wie een leegstaande winkel ombouwt tot woning of wie boven een winkel gaat wonen, krijgt de vrijstelling.

Tot 4.000 euro per jaar

De belastingverlaging geldt alleen voor ongeschikt of onbewoonbaar verklaarde woningen, en leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten. Voor woningen wordt het voordeel afgetopt op 1.000 euro per jaar, voor bedrijfsruimten op 4.000 euro. ‘Met de belastingverlaging slaan we twee vliegen in een klap: we gaan de leegstand tegen en we maken onze gebouwen energie-efficiënter. Slopen en heropbouwen maakt gebouwen immers bijna altijd energiezuiniger dan renovatie’, zegt Vlaams minister van Energie en Begroting Tommelein.

Dergelijke vrijstellingen van onroerende voorheffing bestonden al, maar ze golden slechts drie jaar en de voorwaarden waren zo streng, dat bijna niemand in aanmerking kwam. De maatregel wordt in één beweging uitgebreid: ook wie in kernwinkelgebied boven een winkel gaat wonen krijgt de korting.

Minder inkomsten voor gemeenten

De hervorming treedt vanaf 2019 in werking en zal in het nadeel van de gemeenten spelen. De lokale besturen zullen inkomsten mislopen door de vrijstelling, maar Vlaanderen zal dat compenseren. Het kabinet-Tommelein raamt de kosten op een half miljoen euro in 2019 tot 2,3 miljoen euro op kruissnelheid (in 2024).

Volgens Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans moeten de maatregelen het aanbod van woningen in de stadscentra vergroten en er tegelijk voor zorgen dat het er aangenamer wonen is. ‘We beperken ons niet langer tot oplapwerk, het is de bedoeling om de stadskankers volledig weg te snijden’, zegt ze.

Minister van Omgeving Joke Schauvliege stelt nog dat de ingrepen passen binnen de filosofie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). ‘Daarmee willen we minder vrije ruimte aansnijden. Extra woningen creëren boven winkels kan daarbij helpen. Ook als we slopen en heropbouwen, kunnen we ervoor zorgen dat we onze ruimte beter benutten, bijvoorbeeld door hoger te bouwen’, zegt de CD&V-minister.