De vijf boeken die het leven van Imke Courtois hebben veranderd

"Hier, dit moet je eens lezen." In een café in Leuven toont Imke Courtois me een tekst op haar smartphone, een fragment van een gedicht van Rainer Maria Rilke op poemhunter.com, uit "Fear of the inexplicable":  

We, however, are not prisoners. No traps or snares are set about us, and there is nothing which should intimidate or worry us. (...)

Imke Courtois, 30 geworden in maart, hing vorig jaar haar voetbalschoenen aan de haak. Ze nam afscheid van de nationale vrouwenploeg, de Red Flames, waar ze jaren een boegbeeld was, en in die hoedanigheid ook opkwam voor meer waardering voor het vrouwenvoetbal. Ze mag dan wel gestopt zijn met voetballen, ze verschijnt nog steeds op tv als analiste bij wedstrijden van de Rode Duivels. 

Courtois werkt intussen naarstig verder aan haar doctoraatsthesis in Leuven, maar de sport kan ze niet loslaten: "Ik mis het teamgebeuren. Daarom start ik met enkele vriendinnen een zaalvoetbalploegje op. Het hoofddoel is om plezier te maken." Het wordt geen probleem om voldoende kandidates te vinden om mee te doen: "Er hebben zich al veel vrouwen aangemeld, en dat is tof."  

Imke Courtois heeft twee diploma's op zak, ergotherapie en later ook kine: "Ik heb lang die twee werelden van studie en voetbal gecombineerd en in die periode bewust niet alles op het voetbal gezet, omdat ik dat diploma wou."

De boeken die Courtois heeft gekozen, zijn filosofisch geïnsipireerd en dat is geen toeval. "Toen we bijvoorbeeld twee weken op stage waren met Standard, was het voor mij geen optie om geen boek mee te nemen." Het zou voor haar, zonder die voeding voor de geest, niet in balans zijn, een confrontatie met een soort eenzaamheid: "Ik moet nuttig bezig kunnen zijn en mezelf (geestelijk) voeden", zegt Courtois daarover.

Nu is dat dus met een doctoraat, en uiteraard blijft ze de analyses van wedstrijden van de Rode Duivels voortdoen. Tussen o.a. Jan Mulder en Wesley Sonck staat ze haar mannetje, als ex-topvoetbalster.

Het doctoraat gaat over ademhaling en pijn. Het uitgangspunt is: kan je met bepaalde, gecontroleerde ademhaling effectief minder pijn voelen? Heel veel kan en mag Courtois daar nog niet over zeggen: die conclusies zullen op het gepaste tijdstip worden voorgesteld.

Wel is één ding duidelijk: de tijd gaat veel te snel voor Courtois, en de klok zou gerust wat minder snel mogen tikken. Dat is zo voor haar leven in het algemeen, maar zeker ook voor het doctoraat. Het doctoraat moet ergens in het voorjaar van 2019 af raken, "maar ik zie nu al die bottleneck op me afkomen." De tijd en hoe alles aan een veel te snel tempo voortdraait, het is een thema dat zal terugkomen in het gesprek.

Als kind was Courtois een speelvogel, en heel actief. Dat ze later rust zou vinden in boeken, en dat die haar creativiteit zouden geven, had ze toen niet kunnen denken. Met dit boek van Paul Verhaeghe, klinisch psycholoog en hoogleraar aan UGent, heeft ze het genot van het lezen ontdekt. "Als kind vond ik lezen soms best lastig, maar in dit boek heb ik veel herkend en plezier in het lezen gevonden. In deze fase, aan het einde van mijn studies, heb ik het lezen ontdekt, en ben ik ook gaan zoeken naar andere boeken. "

"Verhaeghe is één van mijn favoriete Belgische schrijvers. In het boek neemt hij de maatschappij onder de loupe, en kijkt hij naar de pathologie van deze eeuw."

Dit boek, over de psychologische achtergronden van spiritualiteit, heeft Courtois ter hand genomen rond haar 25e toen ze op stage was met haar ploegmaats van voetbalploeg Standard. "Het kan me tot stilstand brengen. Zo is er een hoofdstuk over je ego. Je gaat eigenlijk de psychologie bij jezelf bekijken. Op die manier is het heel leerrijk over jezelf, je eigen groei en de eigen weg in je leven."

"Hier, in woorden sprakeloos worden. Mooi toch?", wijst Courtois een passage aan die een smiley heeft meegekregen. Zoals in de andere boeken, heeft de voetbalster ook hier aantekeningen in gemaakt. Er zijn onderlijnde passages en andere merkpunten. Boeken lenen doet ze nooit, zegt Courtois: ze maakt veel aantekeningen om dan later, wanneer ze een bepaald boek opnieuw leest, snel de beste passages te kunnen terugvinden. Het is niet de bedoeling dat boeken, eenmaal gelezen, voor de rest van de tijd stof staan te vergaren in haar bibliotheek. "Trouwens: boeken moeten leven", zegt ze nog over de aangeduide passages.

De subtitel van het boek vermeldt dat het gaat over leven, kunst en dood. "Maar ook over spreken. Het is een superleuk werk, over meer ontdekken bij het ouder worden. Wat de kunst betreft: in die periode ben ik na mijn studies naar New York gereisd, waar ik de kunst ten volle heb ontdekt."

Ook de dood komt dus aan bod: "De dood heeft me wel beziggehouden. Met een moeder en stiefvader die in de palliatieve zorg werkten, is dat misschien geen verrassing. Het is een moeilijk thema, maar dit boek geeft rust. Je gaat je erdoor realiseren dat je niet de enige bent die erover hebt nagedacht. Je vindt er een zekere herkenbaarheid in terug, wat dan weer een berusting creëert."

Het boek is van hetzelfde type als dat van Paul Verhaeghe, zegt Courtois, "want ook hier wordt de maatschappij onder de loupe genomen. Het is heel toegankelijk ook. Ik vergelijk het een beetje met Youp van 't Hek: soms brengt hij een confrontatie die je heel diep raakt; dan is er weer een kwinkslag die je kan doen lachen, en dingen beter kan doen relativeren."

Het boek gaat ook over hoe we naar anderen kijken, "een eyeopener voor iedereen die denkt dat hij normaal is en alleen anderen psychisch lijden", zei Yves Desmet erover. Courtois beaamt: "We plakken maar al te graag labels op mensen."

Als kind was ze niet "into" boeken, en later als jong volwassene, toen ze boeken ontdekte, was ze niet "into" poëzie. Maar tijden veranderen. "Dit is mijn eerste intrede in de poëzie. Sinds een week of twee ligt dit boek op mijn aanrecht, en elke dag probeer ik er een gedicht uit te lezen."

Het mag duidelijk zijn: poëzie verruimt de geest en kan ons ook verlossen van de beklemmendheid van de snel en continu voortschrijdende tijd. Courtois wijst ons op één van Rilke's bekende citaten: "Dat is verlangen: wonen in de golven en geen verblijfplaats hebben in de tijd." Mooi hé, knipoogt Courtois. Stel je voor: in dit leven verlost zijn van de tijd!