Ging het niet net goed bij Lidl? Wat is daar aan de hand?
Geblokkeerde distributiecentra, gesloten winkels, winkels met minder keuze in verse voeding: voor de Lidl-klanten is dit een vervelende week. Het sociaal conflict is daar intussen zijn zesde dag ingegaan. Maar waarom eigenlijk? Lidl leek toch in een positieve spiraal te zitten? Of is dat net het probleem?
1. Wat zijn de klachten van het personeel?
Er is eigenlijk 1 fundamenteel probleem: de werkdruk in de Lidl-supermarkten is te hoog. Anders gezegd: er is te veel werk voor te weinig personeel. "We hebben de directie daar al vorig jaar in mei op gewezen", legde BBTK-vakbondsman Steven Bosman uit in De ochtend. "We hebben toen een 13-puntenprogramma opgesteld. Maar dat document heeft de directie blijkbaar in de onderste lade gelegd. Wij zijn moe, wij zitten op ons tandvlees."
Volgens Bosman verlaat 30 procent van het personeel Lidl binnen het jaar en is 4,35 procent van de werknemers langdurig ziek. "Mensen moeten het brood afbakken, groenten en fruit klaarzetten, klanten vriendelijk te woord staan", zegt Bosman. Dat is in de ogen van de bonden te veel van het goede en leidt tot burn-outs.
Herbeluister hier het gesprek met Steven Bosman in 'De ochtend':
2. Hoe kan zoiets?
"Het gaat eigenlijk net goed met Lidl", legt retailexpert Gino Van Ossel van de Vlerick Business School uit. "Maar het bedrijf heeft in tegenstelling tot andere discounters een forse omslag gemaakt in zijn assortiment. Lidl is de laatste jaren volop beginnen in te zetten op verse producten en dat is een pak arbeidsintensiever. Brood wordt bijvoorbeeld ter plaatse afgebakken, dus dat zet je niet zomaar kant en klaar in de rekken. Ook om groenten en fruit in de schappen te zetten en de voorraad vers te houden, is constant personeel nodig. Daar komt nog eens bij dat die groenten en fruit tegenwoordig vooraan in de winkel liggen, én de nieuwere winkels groter en ruimer zijn, waardoor het personeel een grotere afstand moet afleggen om de voorraad aan te vullen."
De omzet en het marktaandeel van de groep zijn in ons land, volgens inschattingen van The Retail Academy, de voorbije jaren gestegen. "Tel dat samen: meer omzet, met producten die veel arbeidsintensiever zijn, dat zorgt voor problemen bij je personeel. Nu is die spanning te groot geworden."
Jan De Weghe van BBTK is scherp: "Supermarkten als Lidl proberen gewoon zoveel mogelijk omzet te draaien met zo weinig mogelijk mensen. Dat is al jaren zo. De zeepbel van ongenoegen daarover is nu gewoon opengespat bij Lidl. Nu is het hek van de dam. Het is altijd gevaarlijk als acties van onderuit komen."
3. Mogen we dan spreken van een slechte inschatting van de Lidl-directie?
Van Ossel denkt van wel. "Die moet zorgen dat de werkdruk weer aanvaardbaar wordt. Dat is natuurlijk niet evident: voeg je te veel mensen toe, dan zijn je winkels niet meer rendabel. Zorg je voor te weinig personeel, dan krijg je problemen zoals die van vandaag."
Toch is Van Ossel ook wat verrast door het conflict. "De sfeer was de voorbije jaren relatief goed bij Lidl. Het beeld van 'de discounter die zijn mensen uitbuit' heerste hoegenaamd niet."
Meer nog: het is de voorbije jaren enkel gebeterd, vindt hij. "Ooit hoorde Lidl echt bij de cowboys van de sector - met lokvogelpraktijken in het assortiment en een bedenkelijk personeelsbeleid - maar intussen waait daar al enige tijd een nieuwe wind. Je merkt dat nu ook in de communicatie van de bonden: er wordt niet geklaagd over lonen of over pauzes. Maar er is simpelweg te veel werk en het personeelsbestand is niet evenredig gevolgd."
Voeg je te veel mensen toe, dan zijn je winkels niet meer rendabel. Zorg je voor te weinig personeel, dan krijg je problemen zoals die van vandaag
De Weghe bevestigt dat: "De arbeidstijd wordt bij winkels als Lidl en Aldi van week tot week gemeten, tot in de kleinste details, en vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Op basis daarvan worden de flexibele werkroosters ingevuld. Maar intussen is de organisatie wel veranderd: de winkels en het assortiment zijn veel groter geworden. De roosters zijn daarom vandaag veel te nipt berekend."
Lees verder onder de foto.
4. Pakken de bonden dit conflict goed aan?
Hoeveel begrip Van Ossel ook kan opbrengen voor het personeel van Lidl, hij vindt dat de socialistische vakbond het te ver aan het drijven is. "Ik vond het voorstel van de directie logisch (voor elke winkel 42 uur extra arbeidskracht per week, gedurende 6 maanden, nvdr): daarmee koop je een half jaar tijd in een moeilijke discussie. Na die periode kan je de situatie dan herbekijken. Ik stel vast dat twee bonden - de christelijke en liberale - akkoord waren, maar dat 1 vakbond ervoor kiest om het conflict verder te laten aanslepen. Dat staat haaks op het gezond verstand en berokkent het bedrijf schade."
Sommige bronnen schatten dat de gesloten Lidl-winkels elk gemiddeld 40.000 euro omzet per dag verliezen, een cijfer dat het bedrijf nog niet heeft kunnen bevestigen. "Dat geld komt niet meer terug", zegt Van Ossel. "Bovendien is het contraproductief: hoe langer het conflict aansleept, hoe meer Lidl het imago krijgt van uitbuiter. Hoe langer dat duurt, hoe meer de vakbond zich in de eigen voet schiet."
Denk je echt dat onze mensen nog eens bereid zullen zijn om 5 of 6 dagen te staken? Daarom gaan wij door tot we zekerheid hebben
De Weghe is het daar hoegenaamd niet mee eens. "Wij zijn, net als de andere bonden, akkoord met alle voorstellen die de directie heeft gedaan. Maar wij begrijpen niet dat dat voorstel zal worden herbekeken binnen 6 maanden. Als Lidl dan beslist om deze toegift terug te draaien, hebben wij niets meer. Denk je echt dat onze mensen dan nog eens bereid zullen zijn om 5 of 6 dagen te staken? Daarom gaan wij door tot we zekerheid hebben over iets recurrents: ofwel die 42 uur extra arbeidskracht per winkel, ofwel een duidelijke cao."
Hoe kijkt Ivan Sabbe naar het sociaal conflict bij Lidl? Hij stond in 1995 aan de wieg van de supermarktketen in ons land. "Terzake" sprak met hem.
