Het sociaal conflict bij Lidl begon woensdag en draait om de te hoge werkdruk waaronder werknemers zeggen te lijden. De directie slaagde er vrijdag in om een voorlopig akkoord te bereiken met de liberale en christelijke vakbonden. De socialistische bond BBTK houdt het been echter stijf.

Maandag voerden de vakbondsleden de druk op door alle distributiecentra van Lidl in ons land te blokkeren. Zo willen zij voorkomen dat winkels die toch open zijn, kunnen worden bevoorraad. Alleen: is dat niet in strijd met het stakingsrecht? ‘Het is altijd een afweging die moet worden gemaakt, maar over het actief blokkeren van werkwilligen wordt in principe gezegd dat het wel degelijk in strijd is met het stakingsrecht’, zegt Marc De Vos, professor arbeidsrecht aan de universiteit van Gent en lid van de economische denktankt Itinera.

De Vos: ‘Er is een onderscheid tussen een passieve en een actieve manifestatie. Bij een passieve blokkade zetten stakers ergens een piket op, of houden ze een zitstaking, met als enige doel dat ze niet aan het werk gaan. Zulke acties zijn zeker toegelaten, daarover bestaat geen twijfel. Als er echter blokkades worden opgeworpen waardoor werkwilligen actief worden belet te werken, of waardoor winkels niet kunnen worden bevoorraad, dan krijg je een botsing van het recht op staken met het recht op werken. En dan wordt een grens overschreden.’

Gerechtsdeurwaarder

De Vos voert verder aan dat het een verschil uitmaakt of die blokkades worden opgeworpen op privéterrein, dan wel op de openbare weg. ‘Op de openbare weg is ook de verkeerscode van toepassing. Als dan ook nog eens de openbare veiligheid in het gedrang komt, is de afweging dat de wet wordt overschreden nog sneller gemaakt.’

Maar wat kunnen werkgevers doen als ze voelen dat een grens wordt overschreden? Vakbonden hebben nu eenmaal geen rechtspersoonlijkheid, dus kunnen ze ook niet gedagvaard worden. ‘Grote bedrijven als Lidl hebben doorgaans advocaten die erg goed gewapend zijn. Zij zouden bijvoorbeeld door een gerechtsdeurwaarder individuele vakbondsmilitanten die actieve blokkades opwerpen kunnen laten identificeren, en tegen hen afzonderlijke rechtszaken beginnen om een schadevergoeding te krijgen’, vervolgt De Vos.

De Vos: ‘De vraag is alleen of dat wel een slimme keuze zou zijn. Door bij sociale conflicten de sterke arm der wet in te schakelen gooi je eigenlijk alleen maar olie op het vuur. Als het dan gaat escaleren, zit je als werkgever met een nog veel groter probleem. Het duurt bovendien ontzettend lang om al die afzonderlijke rechtszaken afgerond te krijgen. Maar als ik naar de directie van Lidl luister, hoor ik alleen maar verzoenende taal. De kans dat zij met harde hand willen ingrijpen, acht ik ontzettend klein.’

Lidl onderneemt geen gerechtelijke stappen

Lidl heeft echter zelf al duidelijk gemaakt niet naar de rechtbank te zullen stappen om de blokkades ongedaan te maken. Het bedrijf wil blijven onderhandelen met de stakers. ‘We moeten samen verder’ aldus Isabelle Colbrandt, woordvoerder van Lidl aan VRT Nws.

N-VA wil opnieuw debat over rechtspersoonlijkheid vakbonden

Kamerlid Wouter Raskin (N-VA) zegt maandag dat hij in het parlement opnieuw het debat wil aanzwengelen over de rechtspersoonlijkheid van vakbonden. Daardoor zouden die in de toekomst wel kunnen worden vervolgd wanneer ze werkwilligen verhinderen aan de slag te gaan.

‘Ik stel het stakingsrecht niet ter discussie. De vakorganisaties hebben het recht om actie te voeren. Maar blokkades oprichten en werkwilligen hun recht op arbeid ontzeggen, dat is een brug te ver’, zei Raskin maandag in De Ochtend. ‘Als je het sociaal overleg hoog in het vaandel draagt, ga je tegelijkertijd toch geen blokkades opwerpen.’

Raskin ziet een oplossing in de invoering van rechtspersoonlijkheid voor vakbonden, zodat zij kunnen worden vervolgd. Het voorstel is niet nieuw, maar wordt onvoldoende gesteund om in een wettekst te worden gegoten. ‘Ik denk dat dit opnieuw een gelegenheid is om op die spijker te kloppen’, besluit de N-VA’er.