Een medicijn tegen huidkanker blijkt ook de overlevingskans van patiënten met longkanker drastisch te verhogen. Het is maar een van de vele recente voorbeelden van een bestaand geneesmiddel dat in één klap meer patiënten kan helpen. Als een farmabedrijf de terugbetaling vraagt voor de grotere groep patiënten, probeert de ziekteverzekering tot dusver om een prijsdaling op het geneesmiddel te onderhandelen, zeg maar een ‘volumekorting’. Maar aan dat principe is minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) aan het sleutelen in het voordeel van de farmabedrijven. In een dossier dat het budget voor geneesmiddelen raakt, in haar eigen woorden haar ‘zorgenkindje’, staat de minister nu lijnrecht tegenover de twee grootste ziekenfondsen.

Concreet zullen farmabedrijven vanaf juli de prijs niet meer moeten laten zakken als de terugbetaling van een bestaand geneesmiddel voor een grotere groep patiënten minder dan 2,5 miljoen euro kost. “Het geneesmiddelenbudget ontspoort nu al jaar na jaar”, reageert Luc Van Gorp, voorzitter van de Christelijke Mutualiteiten (CM). “Dan gaan we toch niet zo’n systeem invoeren?”

Groen en SP.A boos

Ook SP.A en Groen zijn niet tevreden met de beslissing van De Block. “Terwijl experts steeds meer vragen stellen bij de hoge prijzen en de beperkte meerwaarde van vele nieuwe geneesmiddelen, maakt de minister het net makkelijker om die exuberante prijzen aan te houden”, zegt SP.A-Kamerlid Karin Jiroflée. “ Daarnaast maakt ze de terugbetalingsprocedure minder kritisch en minder transparant. Daar wordt maar één iemand beter van: dat is de farma-industrie.”

Ook Groen-Kamerlid Anne Dedry is misnoegd. “Alle sectoren van de gezondheidszorg moeten besparen, behalve de multinationals van de farma-industrie. Minister De Block kiest nog maar eens de verkeerde kant”, zegt ze. “Sinds het aantreden van De Block zit de volledige gezondheidszorg in besparingsmodus. De farma-industrie daarentegen geeft nog steeds meer uit dan afgesproken in het Toekomstpact. Gevolg: andere sectoren waar de noden enorm zijn, moeten daarvoor opdraaien. Dat kan zo niet langer.”

“Patiënt wordt er beter van”

De minister maakt zich sterk dat de budgetimpact “heel beperkt” zal zijn en dat de patiënt er beter van zal worden. De aangepaste regeling komt er volgens haar “louter om de toegang van de Belgische patiënt tot innovatieve geneesmiddelen te bevorderen”.

Volgens de ziekenfondsen kunnen bedrijven door de nieuwe regeling makkelijker hun slag thuishalen, maar dat klopt niet, zegt het kabinet. De nieuwe regeling komt er net om te voorkomen dat de verzekeringsinstellingen de stemming blokkeren om meer korting te eisen, waardoor bedrijven niet altijd gemotiveerd zijn om voor elk geneesmiddel dat mogelijk een klinische meerwaarde heeft, een terugbetalingsaanvraag in te dienen. “Met een gewone meerderheid kunnen de zorgverleners en de academici een meerwaarde erkennen, zonder steun van de verzekeringsinstellingen”, klinkt het.

Als de CTG het licht op groen zet, moeten farmabedrijven ook niet meer per se de prijs laten zaken, op voorwaarde dat de budgettaire impact ervan kleiner is dan 2,5 miljoen euro. Volgens het kabinet-De Block opnieuw omdat de bedrijven in het huidige systeem daarom vaak afzien van aanvragen voor een ruimere terugbetaling.

Het kabinet van de minister maakt zich sterk dat de impact van de nieuwe regeling budgetneutraal zal zijn, en “we durven zelfs te beweren dat het mogelijk positief is”, omdat er voor andere geneesmiddelen juist grotere prijsdalingen onderhandeld zullen kunnen worden, luidt het.

De nieuwe regeling gaat in op 1 juli, ongeacht het advies van het verzekeringscomité binnen het Riziv. “Dit heeft louter een impact op de toegang voor de Belgische patiënt tot innovatieve geneesmiddelen. Dat was, is, en zal altijd de enige beweegreden zijn.”

Belgische patiënten benadeeld?

In vergelijking met andere Europese landen zouden Belgische patiënten namelijk benadeeld zijn. Doordat farmabedrijven hier altijd met een vraag om prijsdalingen geconfronteerd worden, zouden ze afzien van aanvragen bij de overheid voor een ruimere terugbetaling van geneesmiddelen, ook al zouden ze meer patiënten helpen.

Vanaf juli wordt het de bedrijven om die reden ook gemakkelijker gemaakt om binnen de Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen (CTG) hun slag thuis te halen. Die commissie neemt alle dossiers rond terugbetalingen onder de loep en adviseert de minister.