Een fragment van Deuteronomium in gewoon licht (rechts) en bekeken met infrarood (links).
Israel Antiquity Authority

Verborgen teksten gevonden op "lege" Dode Zee-rollen

Op fragmenten van de Dode Zee-rollen zijn teksten gevonden die tot nog toe verborgen waren gebleven. De teksten werden zichtbaar door onderzoek met infrarood licht.  Het gaat om fragmenten uit de Hebreeuwse Bijbel - het Oude Testament -, het boek Jubileeën dat nooit in de Bijbel is opgenomen, en om een fragment in een oud Hebreeuws schrift, dat niet kan toegeschreven worden aan een tot nu toe bekend manuscript onder de Dode Zee-rollen.

Onderzoekers hebben de nieuw ontdekte tekstfragmenten voorgesteld op een internationale conferentie in Israël, "The Dead Sea Scrolls at Seventy: Clear a Path in the Wilderness", en het online magazine "Live Science" heeft er verslag over uitgebracht. 

Lokale bedoeïenen ontdekten eind 1946 of begin 1947 oude potten met daarin beschreven rollen in een grot in de buurt van Qumran, een plaats op de Westelijke Jordaanoever aan de noordkant van de Dode Zee. Tussen 1947 en 1956 vonden bedoeïenen en archeologen in elf grotten tienduizenden fragmenten van perkamenten of papyrusrollen, die zo'n 2.000 jaar oud bleken te zijn. 

Er waren zo veel kleine en broze fragmenten dat de archeologen ze in dozen staken, om ze op een latere datum te bestuderen. En nu is het dan zover: onderzoekers van de Israel Antiquity Authority (IAA) zijn de rollen aan het digitaliseren, zodat ze bestudeerd kunnen worden en gedeeld met het grote publiek, zonder de broze originelen te beschadigen.  

Onderzoekers conserveren een fragment van een Dode Zee-rol in het laboratorium van de IAA.
Israel Antiquity Authority

Infrarood

Tijdens een van die digitale scans merkte Oren Abelman, een onderzoeker bij de Dead Sea Scrolls Unit van de IAA, iets vreemds aan enkele tientallen fragmenten uit grot 11. 

De fragmenten zagen er met het blote oog onbeschreven uit, maar door gebruik te maken van infrarood beeldweergave ontdekte Abelman Hebreeuws letters en woorden op de fragmenten. 

Vervolgens ontcijferde hij het schrift, en hij kon zelfs een aantal fragmenten verbinden met de manuscripten waar ze waarschijnlijk een deel van waren geweest voor ze afgebrokkeld zijn.

De "Grote Psalmenrol" met het nieuw gevonden fragmentje dat Psalm 147:1 bevat.
Israel Antiquities Authority © 2017

Paleo-Hebreeuws

Onder de fragmenten die nu gevonden zijn, zijn er een aantal interessante. Zo is er een fragment van de Tempelrol, een tekst die instructies geeft over hoe erediensten te houden in de ideale tempel. Onderzoekers debatteren al enig tijd over de vraag of er twee of drie kopieën zijn van de Tempelrol uit grot 11, en de ontdekking van de tekst op dit fragment wijst erop dat er wel degelijk drie kopieën zijn. 

Een ander interessant fragment is een stukje van de "Grote Psalmenrol" (zie illustratie boven). Dit fragment bevat een deel van het begin van psalm 147:1, en het eind van dat vers is bewaard op een groter fragment uit dezelfde grot. Het nu ontdekte fragment toont dat de antieke Psalm iets korter is dan de Hebreeuwse tekst die nu gebruikt wordt. 

Op een derde interessant fragment staan letters in paleo-Hebreeuws, een oud Hebreeuws schrift. Dit fragment kan tot nog toe niet toegeschreven worden aan een al bekend manuscript, en kan dus deel uitmaken van een tot nu toe onbekend manuscript. 

Grot 4 in Qumran, waar de meeste Dode Zee-rollen gevonden zijn (foto: Effi Schweizer/Wikimedia Commons).

Meest gelezen