"De Nobelprijs is al 50 keer niet uitgereikt. Het is wel de eerste keer door een seksschandaal"
Voor het eerst in 75 jaar zal er dit jaar geen Nobelprijs voor Literatuur de deur uitgaan. In drie vragen en antwoorden legt VRT-journalist Lucas Vanclooster u de situatie uit.
Wat is er gebeurd?
De Zweedse academie davert al een half jaar op haar grondvesten na een schandaal over seksueel misbruik, een soort Weinstein-me too-affaire in de letterkunde, en in de schaduw daarvan zijn er ook een paar andere onregelmatigheden. 18 vrouwen, voor alle duidelijkheid geen leden van de academie, beschuldigen Jean-Claude Arnault van jarenlang seksueel wangedrag. Arnault, een cultureel zwaargewicht in Zweden, is de echtgenoot van academielid en dichteres Katarina Frostenson. Hij ontkent alles. Zeven leden van de Zweedse academie stapten op, echt ontslag nemen namelijk kunnen ze niet.
Wat zijn de gevolgen?
De Zweedse academie zegt dat ze eerst de diepe crisis grondig wil aanpakken, het vertrouwen herstellen en intussen geen energie kan steken in literaire discussies. Mogelijk wil het comité ook vermijden dat een laureaat de trofee weigert uit protest, dat zou nogal een blamage zijn. De academie gaat in alle rust heel ernstig werken aan zichzelf, mogelijk dus nieuwe leden zoeken, als die 7 die opstapten, niet terugkeren. En volgend jaar zijn er dan 2 uitreikingen, die van 2018 en 2019.
Is het de eerste keer dat zoiets gebeurt?
Het is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt, voor alle Nobelprijzen samen, dus ook wetenschappen en vrede, vanaf 1901, werden er 50 niet uitgereikt, maar nog nooit was dat door een seksueel of ander schandaal, wel door de wereldoorlogen. Voor literatuur komt daar 1935 bij, toen de academie geen enkele schrijver goed genoeg vond, en bijna hetzelfde in 1949. Toen zei de academie eerst dat er opnieuw geen volwaardig kandidaat was, maar ze herriep die beslissing, en zo waren er in 1950, zoals in 2019, twee Nobelprijs-uitreikingen, voor William Faulkner en Bertrand Russell.