Hoe het negeren van klachten over seksueel wangedrag leidde tot het ontslag van 6 topmanagers van Nike

Dat #MeToo enkele machtige mannen uit de cultuurwereld van hun voetstuk deed tuimelen, is bekend. Maar dat de protesten tegen seksueel ongewenst gedrag ook een deel van het topmanagement van ’s werelds grootste sportmerk ten val zou brengen, wijst erop dat de beweging in een nieuwe fase is terechtgekomen.

Alles begon met een groep vrouwelijke Nike-werknemers die het machogedrag, de ongewenste intimiteiten en het seksueel geweld van een groep mannelijke collega’s beu waren. Niet enkel moesten de vrouwen verdragen dat sommige mannelijke collega’s hen onder fysieke dwang probeerden te zoenen en in e-mails gore opmerkingen maakten over hun borsten, ze stelden ook vast dat mannen in het bedrijf veel sneller promotie maken dan vrouwen.

Toen vorig jaar enkele vrouwelijke managers ontslag namen omdat ze het machoklimaat niet langer aanvaardden, bedacht een andere groep Nike-vrouwen een geheim actieplan om de wantoestanden aan te klagen. Ze hielden een discrete rondvraag onder vrouwelijke collega’s. Dat leverde een waslijst klachten op.

Pornobladen

Dat blijkt uit een onderzoek van The New York Times, die vijftig vrouwelijke (ex-)Nike-werknemers interviewde en de hand kon leggen op interne klachtendossiers over seksueel ongewenst gedrag.

Zo klaagden Nike-vrouwen over sociale uitstapjes die begonnen in een restaurant maar die steevast eindigden in stripclubs. Er was ook het verhaal van een topman die voortdurend aan vrouwen liet weten dat hij een lading condooms op zak had en op zijn bureau een collectie pornobladen had liggen. 

Verder deed de humanresourcesafdeling niets met een klacht tegen een leidinggevende die een bos sleutels naar een vrouwelijke ondergeschikte had gesmeten en haar een ‘stomme trut’ had genoemd.

Uit de enquête bleek dat het vrouwonvriendelijke klimaat niet enkel getolereerd, maar ook gecultiveerd werd door enkele absolute topmanagers. Aan de top van de keten stond Trevor Edwards, de rechterhand en gedoodverfde opvolger van CEO Mark Parker.

Onder Edwards diende een groepje getrouwen die bekendstonden als F.O.T., ofwel Friends of Trevor. Uit de geheime enquête bleek dat een aantal van hen zich schuldig maakte aan ongewenst seksueel gedrag, maar ook dat die wantoestanden onbestraft bleven omdat Edwards het tolereerde en een klimaat van straffeloosheid creëerde.

Toen de stapel enquêteformulieren op het bureau van CEO Parker belandde, leidde de kwestie tot de grootste storm ooit op het Nike-hoofdkwartier in Portland. Edwards moest ontslag nemen en na hem zouden nog vijf andere topmannen het bedrijf verlaten. 

Commerciële flaters

Onder hen Jayme Martin, die verantwoordelijk was voor de wereldwijde verkoop van Nike-producten. Ook het hoofd diversiteit, de vicepresident van de afdeling sportschoenen en de directeur voor de afdeling basketbal besloten te vertrekken.

De directie beloofde ook om de interne klachtenprocedure te hervormen en tijdens opleidingen meer aandacht te schenken aan discriminatie en seksueel ongewenst gedrag.

De doorgedreven ontslagronde zou ook weleens te maken kunnen hebben met het feit dat Nike het ondermaats doet in de groeimarkt van vrouwelijke sportproducten. Volgens meerdere geïnterviewde Nike-werknemers is dat te wijten aan de ondervertegenwoordiging van vrouwen in topfuncties. Hoewel vrouwen de helft van het Nike-personeel uitmaken, bekleden ze slechts 38 procent van de directiefuncties en 29 procent van de topfuncties.

Dat zou geleid hebben tot een reeks commerciële flaters. Zo werd onder meer een peperduur reclamefilmpje gemaakt om de vrouwelijke Nike Air VaporMax-schoen te promoten. Daarvoor werd de bekende Britse zangeres FKA Twigs ingehuurd. 

Maar het reclamefilmpje werd nooit gebruikt. De sportschoenen kwamen amper in beeld en de regisseur bleek vooral aandacht te hebben voor een paaldansende vrouw die omringd werd door stoere sportmannen. De Nike-woordvoerder ontkent dat het om een seksistisch filmpje gaat. Wij creëren regelmatig promotiemateriaal dat nooit gebruikt wordt, luidt het.

Veel Nike-werknemers vragen zich af of dit schandaal ook CEO Mark Parker in diskrediet zal brengen. The New York Times tekende meerdere getuigenissen op van vrouwelijke werknemers die stellen dat Parker wel degelijk op de hoogte was van de problemen en erop wijzen dat hij zeer nauw samenwerkte met Trevor Edwards. 

Nike-woordvoerders wijzen dan weer op het feit dat het bedrijf 74.000 mensen tewerkstelt en een CEO geen zicht kan hebben op alle problemen die zich in het bedrijf voordoen.