Direct naar artikelinhoud
Opinie

Zelden waren afgunst en ressentiment zo openlijk een motief voor een 'politieke strijd' als bij de incels

Stephan SandersBeeld rv

Stephan Sanders is columnist van de Volkskrant. Deze bijdrage verscheen ook eerder in deze krant.

Op het eerste gezicht lijkt het complete gekte, waarvoor geen zinnig motief te geven valt. Maar nu ik erover nadenk, in de termen die ons de laatste jaren zo vertrouwd zijn geworden, breekt er een cynische logica door. De debatten over identiteit en ongelijkheid worden sinds enige tijd gedomineerd door het 'privilegedenken': je hebt het witte privilege, het mannelijke, het heteroseksuele en het westerse privilege. Wat je daar ook van mag denken, één 'privilege' blijft hier opzichtig buiten schot: het privilege van de schoonheid, van de (seksuele) aantrekkelijkheid. Misschien wel het hardnekkigste privilege denkbaar.

Sommige mensen krijgen die kaaklijn en dat betoverende figuur zomaar mee van hun (voor)ouders. Niets voor gedaan, hooguit op latere leeftijd een keer naar de sportschool. Schoonheid is geen verdienste maar een pure gift. Er groeien mooie mensen uit die genetische verrassingspakketten; niet per se mooi van binnen, maar van buiten – en dat doet er toe als je je begint te oriënteren op de seks- en liefdesmarkt. En niet alleen daar: het is bekend dat mensen die als 'aantrekkelijk' worden geclassificeerd betere banen krijgen, succesvoller zijn in het maatschappelijke leven en ook nog eens mooiere partners aan zich weten te binden. Hierbij verbleekt de klassieke klasseafkomst.

Onlangs werden in Toronto, Canada de slachtoffers herdacht die door de Canadese jongeman Alek Minassian omver werden gereden, totdat de dood erop volgde. Een kilometer lang reed hij in op willekeurige voetgangers, waarbij hij een lichte voorkeur aan de dag legde voor vrouwen. Minassian wordt aangeklaagd voor tienvoudige moord en dertien keer pogingen tot moord.

Seks willen maar niet krijgen

Vlak voor hij deze terreurdaad beging, liet hij een bericht achter op het onvolprezen Facebook: "De incelrebellie is begonnen, we zullen alle Chads en Stacy's omverwerpen." Minassian maakte deel uit van de internetfora waarop het seksuele onrecht dat jongemannen aangedaan, wordt gedeeld.

Als elke rechtgeaarde sociale beweging kent ook deze een eigen jargon: 'incel' is de samentrekking van twee woorden: 'involuntary celibate' , de 'onvrijwillige celibatair'. En dat zijn weer jongens en mannen (nooit vrouwen) die seks willen maar niet krijgen. Zij zijn en blijven maagd, huns ondanks. Dat komt allemaal door de 'Stacy's', de vrouwen die wel aantrekkelijk zijn maar er niet over piekeren met de incels te verkeren. Ze kiezen voor de 'Chads', de aantrekkelijke jongemannen die te kust en te keur krijgen wat ze willen.

De onvrijwillige celibatair kent dus twee vijanden: alle mooie vrouwen, die koud en harteloos op hen reageren , en al die andere aantrekkelijke mannen, die alles voor de neus van de incels wegkapen.

Deze social justice warriors proberen, anders dan hun feministische tegenhangers niet eens de schijn op te houden dat ze solidair zijn met hun seksegenoten.

De terreurdaad van Alek Minassian staat niet op zichzelf: in 2014 schoot Elliot Rodger zes mensen dood op een campus in Californië: hij was nog steeds maagd op zijn 22ste. Binnen de 'incelbeweging' staat hij inmiddels te boek als een als halve heilige: 'the supreme gentleman'.

Wat opvalt is het recht dat deze jongemannen menen te hebben op van alles: op mooie vrouwen, op seks met hen... Wie heeft ze al dit moois toch ooit beloofd?

Zelden zullen afgunst en ressentiment zo openlijk een motief zijn geweest voor een 'politieke strijd'. Als in een onwaarschijnlijke nachtmerrie wordt de oude, feministische leuze 'Het persoonlijke is politiek' gebruikt en geperverteerd. 'Het particuliere is politiek.' Zelf zien deze jongemannen zich als slachtoffers van het feminisme: mannen zouden inmiddels 'de onderdrukte partij' zijn.

Wat opvalt is het recht dat deze jongemannen menen te hebben op van alles: op mooie vrouwen, op seks met hen, op aantrekkelijke mannen die zich schuldbewust behoren terug te trekken en een non-concurrentiebeding moeten ondertekenen. Wie heeft ze al dit moois toch ooit beloofd? Hun ouders? God? Alles in het leven zou dus 'vrijwillig' moeten gebeuren, en wel meteen, zodat het een raadsel is waarom onvrijwillige armoede en al even onvrijwillige ziekte nog steeds bestaan.

De incels voelen zich bedreigd door het feminisme, zoals mannen wereldwijd moeite hebben met de nieuwe rollen die ze door de maatschappelijke opkomst van vrouwen moeten uitdokteren. Die verwarring valt serieus te nemen, maar Alek Minassian heeft er met zijn daad alles aan gedaan dat te voorkomen.

Wat ook niet helpt: het huidige, presidentiële rolmodel in het Witte Huis.