Direct naar artikelinhoud
Verkiezingen

Dat Bart De Wever de regering net nu de mantel uitveegt, is geen toeval

Bart De Wever speecht tijdens het Antwerps stadscongres van de N-VA op 6 mei.Beeld BELGA

Waarom zegt Bart De Wever dat de 'dash' uit de regering is? Slaat hij een collectief mea culpa, zoals hij zelf beweert, of heeft hij nog andere beweegredenen? Zijn coalitiepartners zien het spook van samenvallende verkiezingen alvast weer rondwaren. 

Sinds vrijdagavond kent ook niet-wielerminnend Vlaanderen de term 'dash'. N-VA-voorzitter Bart De Wever gebruikte hem in het actuaprogramma Terzake om aan te geven dat het vuur en de werklust verdwenen zijn uit de federale coalitie. 

"Als deze regering zou willen, zou ze de begroting veel eerder in evenwicht kunnen krijgen," voegde hij er nog aan toe, "maar de spankracht staat fel onder druk." 

De N-VA heeft wel allerlei voorstellen, maakte de partijvoorzitter zich sterk, maar krijgt de rest van de ploeg niet mee, vanwege de gemeenteraadsverkiezingen van oktober.

De ploegmaats van de N-VA in de regering reageerden laconiek op zijn uithaal. "De Wever had een minder sterk momentje", zei vicepremier Kris Peeters (CD&V) zaterdag op Radio 1. "Hij heeft een dipje", glimlachte vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) op VTM Nieuws. "Wij willen hem gerust mee op sleeptouw nemen." 

Slechte benen

Waarom zegt De Wever wat de hele regering denkt, maar niemand hardop wil toegeven? "Eerst en vooral gaat het al weken over de begroting uit evenwicht", zegt politoloog Nicolas Bouteca (UGent). Er blijft een tekort van 0,7 procent, terwijl de N-VA beloofd had dat ze dat zou wegwerken.

"De discussie gaat echter niet over een tekort van 0,3 of 0,7 procent", vervolgt Bouteca. "Wel over de gebroken belofte van De Wever. En de kiezer is – veel meer dan vroeger – een consument. Als een winkel zijn beloftes niet kan waarmaken, keert de klant die de rug toe." 

'De discussie gaat niet over een begrotingstekort van 0,3 of 0,7 procent, maar over de gebroken belofte van De Wever'
Nicolas BoutecaPolitoloog UGent

Ten tweede zal vooral de N-VA de rekening krijgen voor het gebrek aan verandering. "Bart weet van zijn ministers dat het nog moeilijker is dan voorheen om veranderingen erdoor te krijgen", zegt een regeringsbron bij de N-VA. "Zo zal het duren tot volgende zomer voor het Zomerakkoord rond is. Dat is eigenlijk geen Zomerakkoord, maar een zomers akkoord. In hun uitlatingen lijken Open Vld en CD&V de verandering wel genegen, maar in realiteit spelen ze constant catenaccio. Ze stellen zich veel te gesloten op."

Waarschuwingsschot

Maar misschien speelt er nog wat anders dan niet-ingeloste beloftes. Heeft De Wever een waarschuwingsschot willen lossen omdat hij het getalm van de andere Vlaamse partijen beu is? Wil de N-VA zelf de stekker uit de regering trekken? Of zal ze het een van haar coalitiepartners zo lastig maken dat die er zelf uit stapt?

"Al drie jaar maken wij pronostieken over wanneer ze de regering zullen doen struikelen," zegt een hooggeplaatste CD&V'er. "Dan kunnen hun nationale items de lokale verkiezingen domineren en kunnen ze ons pas echt naar het leven staan in de gemeenten. Als De Wever de regering wil doen vallen, dan was dit een eerste aanzet. In augustus gaat hij voluit voor de val, en dan kunnen de verkiezingen mooi samen plaatsvinden in oktober."

Slecht voor het palmares van de premier

Vallen de federale en lokale stembusgang samen, dan blijven in 2019 slechts de Vlaamse verkiezingen over. De N-VA is daar altijd voorstander van geweest, omdat het beter past binnen haar confederale logica. "Ik ben tegen samenvallende verkiezingen", erkent Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA). "Maar dit is niet de manier om dat te realiseren. Bij de Vlaamse regering zit de 'dash' er zeker nog op."

Op het federale niveau klinkt eenzelfde ontkenning. "Een paar maanden geleden speelden we wel met dat idee," zegt een federale regeringsbron, "maar toen lag Kris Peeters nog op koers en was Samen nog samen in Antwerpen. Dubbele verkiezingen hadden ons toen zeker een bonus kunnen opleveren. Nu liggen de kaarten helemaal anders." 

'Al drie jaar maken wij pronostieken over wanneer de N-VA de regering zal doen struikelen. Dan kunnen haar nationale items de lokale verkiezingen domineren'
Een hooggeplaatste CD&V'er

CD&V haalde bij de laatste peiling in Antwerpen nog 2 procent, een gevolg van de korte passage van de orthodoxe jood Aron Berger op de lijst. Het rood-groene kartel Samen spatte uiteen door de aanhoudende beschuldigingen aan het adres van sp.a-kopman Tom Meeuws. 

Niet in eigen vel snijden

De N-VA zou ook beducht zijn voor de schade die vervroegde verkiezingen toebrengen aan premier Charles Michel (MR). "Wij beseffen zeer goed hoe belangrijk het is voor Michel om de rit uit te doen", zegt een N-VA-regeringsbron. "Dat staat nu eenmaal beter op het palmares van een premier. De meest realistische coalitie na de federale verkiezingen is Michel II voor ons. We willen dus niet in ons eigen vel snijden." 

Voor Open Vld zijn samenvallende verkiezingen alvast totaal geen optie. De Croo: "Op vijf kilometer van de finish ga je er niet mee ophouden."