Veiling van de eeuw? Christie's zet Rockefeller-verzameling in de etalage

Er zijn veel herinneringen die Ariana Rockefeller kan ophalen aan de immense kunstverzameling van haar grootvader. Maar in een artikel voor het blad Forbes beschrijft ze hoe haar opa het liefst zijn ijscrème nuttigde uit een achttiende-eeuwse zilveren schaal, en zijn thee enkel dronk uit een ketel van dezelfde periode. 

Dat heeft volgens Ariana minder met pretentie te maken, maar wel met het integreren van kunst in het dagelijkse leven – het is maar hoe je het noemen wilt natuurlijk. Die objecten gaan nog drie dagen lang onder de hamer in New York. De collectie van David Rockefeller, waar het veilinghuis Christie's nu jubelend mee uitpakt, bestaat behalve uit antiek ook uit topstukken als Picasso's Fillette à la corbeille fleurie en de waterlelies geschilderd door Claude Monet (ofte Nymphéas en fleur). Online is het ook mogelijk om klein grut aan te kopen, zoals mooie manchetknopen, voor een paar duizend euro. De winst is uiteindelijk bestemd voor het goede doel. 

Yves Saint Laurent

Hoewel het grote publiek stilaan gewoon geraakt aan megaveilingen, is de verkoop van de Rockefeller-collectie toch een unicum, vindt kunstkenner Peter Bernaerts van het gelijknamige veilinghuis. De absolute topper in het genre was de veiling van de kunst van Yves Saint Laurent in 2009, die 400 miljoen euro opbracht. Toen was er sprake van een 'veiling van de eeuw', maar als deze verzameling de verwachtingen inlost, ligt dat record aan diggelen.  

"Collecties van deze omvang ga je volgens mij niet meer vinden", zegt Bernaerts. "Niet alleen is  Rockefeller bij het grote publiek bekend omdat hij ongelooflijk rijk was (hij behoorde tot een familie met oliegeld en werd directeur van de zakenbank Chase Manhattan, YV), zijn familie heeft als verzamelaars ook een cultuurhistorische rol gespeeld, omdat ze als een van de eersten moderne kunst aanschaften." 

Een van de kunstenaars wier carrière de Rockefellers een boost hebben gegeven, was Pablo Picasso. Zijn schilderij met het bloemenmeisje kocht Rockefeller namelijk rechtstreeks uit het huis van Gertrude Stein, de beroemde Amerikaanse patrones in Parijs, bij wie ook Ernest Hemingway op de koffie kwam. 

"En dat is vooral het werk van mevrouw Rockefeller", zegt Bernaerts. "Heel subtiel toont de collectie ook de onderbelichte rol die vrouwen in de kunst hebben gespeeld. Voor Christie's is het ook de verzameling van Peggy en David Rockefeller, en niet andersom. Niet te vergeten is nog dat de moeder van David Rockefeller een van de drie vrouwen was achter de oprichting van het MoMA-museum in New York."

Hongkong

Door het prestige van de verzamelaar zullen de prijzen voor de kunst eens te meer de hoogte ingaan, denkt ook hoogleraar kunstwetenschappen Jan Van der Stock (KU Leuven). Want antiek is dan wel niet meer zo hip, de prijzen voor kunstwerken zijn nog steeds aan het boomen. Om die te slijten lonkt het veilinghuis veel meer naar Azië dan naar Europa en Amerika. 

Recente records in de kunstwereld – zoals de verkoop van Modigliani's Nu Couché voor 143 miljoen euro – zijn dan ook daar gesneuveld. Al is het duurste schilderij ooit, Salvator Mundi van Leonardo Da Vinci, naar het Louvre in Abu Dhabi gegaan (voor 379 miljoen euro), het is niet toevallig dat Christie's de verzameling voor het eerst getoond heeft in zijn vestiging in Hongkong. 

"Daar wordt dan een verhaal aan opgehangen dat grootvader John Rockefeller 160 jaar geleden heel veel zakendeals sloot met het Verre Oosten", zegt Bernaerts. "Maar iedereen weet dat Christie's daar nog steeds de nieuwe markt wil aanboren. Het gaat daar ook om hoe je je het best kunt onderscheiden: koop je een Ferrari die iedereen heeft, of hang je liever een unieke Monet aan de muur?"