Veilig in het verkeer: dankzij virtual reality zullen kinderen gevaarlijke situaties beter kunnen inschatten

Kinderen zijn een onbeschreven blad. Dat zorgt ervoor dat ze open naar de wereld kijken. Tegelijkertijd maakt hen dat enorm kwetsbaar. "Zeker in het verkeer. Veel ongevallen met kinderen zijn het gevolg van hun onvolledig kijkpatroon", zegt postdoctoraal onderzoeker Linus Zeuwts (UGent).

Lees: kinderen filteren verkeersinformatie niet voldoende. Een dame die op wandel is met haar puppy is sowieso een stuk interessanter om aan te staren dan al de putten in de weg in de gaten te houden. Met alle risico's van dien. 

Maar hoe leer je jonge fietsers anticiperen op die gevaarlijke verkeerssituaties? De vraag is pertinent. Vorige week leerde de Grote Verkeerstoets ons dat slechts een op de drie leerlingen uit het vijfde leerjaar weet dat je best rechts áchter een vrachtwagen wacht aan het rood licht. Anders is de kans te groot dat de chauffeur je niet kan zien. 

Het antwoord op de vraag ligt volgens onderzoeker Linus Zeuwts en professor Frederik Deconinck van het departement Beweging en Sportwetenschappen (UGent) in virtual reality. Ze starten deze zomer, indien alles volgens plan verloopt, met de allereerste testen om kinderen kennis te laten maken met gevaarlijke verkeerssituaties in virtual reality (VR). 

"We denken er niet altijd bij na, maar het verkeer vergt heel veel van ons, en dus zeker van kinderen. We moeten de regels kennen, maar we moeten ook motorisch in staat zijn om naar die regels te handelen. Die vaardigheden train je niet enkel met een theoretische test", zegt Deconinck.

'Eye tracking'

De Gentse universiteit werkt samen met het gespecialiseerde bedrijf ActiveMe uit Louvain-la-Neuve. "Tegen juni ontwikkelen we een eerste versie waarin we drie verkeersscenario's simuleren", zegt Gauthier van der Straten van ActiveMe.

Het gaat om alledaagse situaties waar de kans op een tragisch ongeval vermeden kan worden door kinderen te leren anticiperen.

"Neem bijvoorbeeld een rechte weg, een afgescheiden fietspad en een straat die aan de rechterkant opdoemt. Door het grote gebouw op de hoek kun je moeilijk inschatten of er verkeer van rechts komt", zegt Zeuwts. Als volwassene begin je haast vanzelf te vertragen. "Maar kinderen hebben de neiging om ervan uit te gaan dat wat ze niet zien, er ook niet is."

Dat bleek al uit Zeuwts' doctoraatsonderzoek. Hij onderzocht met behulp van eye tracking-software waar de aandacht van kinderen naartoe ging wanneer hen verkeerssituaties werden getoond op een computerscherm. Eens ze aanvoelden dat er een hachelijke situatie zou kunnen ontstaan, moesten ze op de computermuis klikken. "Kinderen zijn meer geneigd om naar de dame met het hondje te kijken in plaats van ervan uit te gaan dat het grote gebouw een penibele situatie verbergt."

Met behulp van VR-technologie van ActiveMe kunnen zulke situaties nog beter gesimuleerd worden. "Kinderen zullen een virtualrealitybril opkrijgen en zullen op een fiets kunnen plaatsnemen. De beelden in de bril worden gesynchroniseerd met de bewegingen op de fiets. De beelden passen zich aan aan de snelheid die ze fietsen. Wie vertraagt, zal beter kunnen anticiperen op plotse gevaren op de weg."

Voor heel Vlaanderen

Er komt ook eye tracking-technologie in de VR-brillen. Op die manier kunnen de onderzoekers achterhalen hoe het komt dat kinderen afgeleid worden en gevaarlijke situaties niet goed inschatten. "Als volwassene hebben we tal van cognitieve schema's waar we uit ervaring op kunnen terugvallen, dankzij VR kunnen we die doorgeven aan kinderen."

Of dat is toch de bedoeling. Het eerste doel van het onderzoek is achterhalen of dit soort technologie kinderen effectief helpt om netelige situaties beter in te schatten. Maar er wordt ook al aan de volgende stap gedacht. "Uiteindelijk is het de bedoeling dat er een soort virtualrealitypakket voor veilig fietsen uit groeit waar scholen in heel Vlaanderen een beroep op kunnen doen."

Bij de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) volgen ze het Gentse onderzoek alleszins op de voet. "We verwachten dat de resultaten heel wat ideeën zullen opleveren om de fietseducatie te verbeteren", zegt Werner De Dobbeleer van het VSV. "Zodra het onderzoek is afgerond, zouden we de VR-toepassingen kunnen inzetten als aanvulling op de Grote Verkeerstoets en het Grote Fietsexamen voor leerlingen uit het vijfde en zesde leerjaar."