Vanille kost meer dan zilver: wat is er aan de hand?
Heeft u de de afgelopen dagen genoten van een ijsje? En koos u net zoals zovelen voor vanille? Hopelijk heeft u ervan genoten én bent u niet geschrokken van hoeveel het gekost heeft. De prijzen voor vanille breken al bijna twee jaar records, met alle gevolgen van dien. Wat is er aan de hand?
In Groot-Brittannië was het nieuws de voorbije dagen, waar ze net als bij ons genoten hebben van zomerse temperaturen: zullen we deze zomer nog wel ongestoord kunnen smullen van een vanille-ijsje? Hoewel vanille er zowat de populairste smaak is, overwegen steeds meer ambachtelijke ijsproducenten het uit hun menu te schrappen, sommigen hebben dat al gedaan. Reden: de vanilleprijzen zijn te hoog geworden en ze kunnen het niet meer betalen.
U wist het misschien niet, maar vanille is na saffraan de duurste specerij ter wereld. Het wordt niet verhandeld op een beurs, maar als je naar de huidige prijzen kijkt, zou dat misschien niet misstaan. Voor 1 kilogram vanille -het echte spul, niet het synthetische- betaal je dezer dagen 600 Amerikaanse dollar (ongeveer 550 euro) en meer. Daarmee is het zelfs duurder dan een kilogram zilver. De laatste jaren is de prijs voor vanille met maar liefst 500 procent gestegen, alstublieft, lezen we in "The Telegraph". Wat is er aan de hand?
Rampjaren in Madagaskar
75 tot 85 procent van de wereldwijde vanilleproductie komt uit het tropische eiland Madagaskar, voor de zuidelijke oostkust van Afrika. Het begon daar in 2016 met een slechte oogst, onder meer door tropische stormen. In maart vorig jaar raasde cycloon Enawo over het eiland en verwoestte minstens een derde van de plantages. Daarna volgde een periode van politieke en sociale onrust in Madagaskar, wat de vanilleoogst en bijgevolg de prijs óók geen goed deed.
De producenten hoopten dat de prijs intussen wat getemperd zou zijn, maar dat blijkt niet het geval. De vraag naar natuurlijke vanille, het échte, kwalitatieve goedje, is hoog en neemt alleen nog maar meer toe. Zeker nu zowel producenten als consumenten veel meer waarde hechten aan "natuurlijk", aan authenticiteit. Vooral gegeerd is de zogenoemde Bourbon-vanille.
Bovendien is vanille allesbehalve gemakkelijk te telen. Het wordt gewonnen uit de delicate vanilleorchidee (Vanilla planifolia). De vruchten van die plant worden geplukt, verhit en gedroogd, waarna ze door fermentatie langzaamaan veranderen in een stokje met een verfijnde, zoete geur en smaak. Als je dat doormidden snijdt, krijg je trouwens het vanillemerg, met die kleine aromatische zaadjes. Het hele proces, van de grond tot de tafel, neemt enkele jaren in beslag.
Zijn er alternatieven?
Er zijn nog andere landen die natuurlijke vanille exporteren, zoals Mexico, Papoea-Nieuw-Guinea, Tahiti en Oeganda, maar die kunnen lang niet aan de vraag voldoen. Er zijn alternatieven. Synthetische vanille, bijvoorbeeld, die gewonnen wordt uit bijvoorbeeld hout of zelfs petroleum. Pakken goedkoper. Heel veel van de vanille die je hier terugvindt als smaakstof en zoetmaker in voedingswaren, maar ook bijvoorbeeld in cosmetica, parfums en alcohol is van synthetische aard.
Vanille is niet alleen een ijsjessmaak op zich, maar wordt ook gebruikt bij de bereiding van tal van andere ijssmaken. Of we deze zomer moeten vrezen voor de prijs van een ijsje, gaan we nog moeten afwachten. In juni zou duidelijk moeten worden wat de oogst op Madagaskar dit jaar oplevert.
Twee jaar geleden zocht het VRT-programma "Over eten" uit wat vanille precies is en waar het vandaan komt. En wat zit er in onze vanille-ijsjes of vanillepudding?
