Kleine maar belangrijke groep van Vlaamse bedrijven in buitenlandse handen
Minder dan 1 procent van de Vlaamse bedrijven staat onder buitenlands zeggenschap (0,8 procent). Die kleine groep creëert evenwel 45,51 miljard aan toegevoegde waarde en stelt 396.489 mensen tewerk. Dat leert het eerste rapport 'Buitenlands zeggenschap in de Vlaamse economie' van het departement Economie, Wetenschap & Innovatie.
Door de commotie over de uiteindelijk afgeketste intrede van het Chinese bedrijf State Grid in distributienetbeheerder Eandis ontstond in 2016 ook in Vlaanderen het debat over buitenlandse aandeelhouders in belangrijke en strategische sectoren. Zo'n debat kwam er begin dit jaar opnieuw met de overname van biotechbedrijf Ablynx door het Franse Sanofi.
Met die achtergrond ging het departement EWI na wat de buitenlandse impact is in de Vlaamse bedrijven. Allereerst blijkt dat maar 1,4 procent (7.000) van de meer dan 520.000 Vlaamse btw-plichtige ondernemingen een of meerdere buitenlandse aandeelhouders heeft. Na verdere selectie komt de studie tot 4.111 ondernemingen in Vlaanderen onder buitenlands zeggenschap of 0,8 procent van alle Vlaamse bedrijven.
Maar hun belang is dus disproportioneel groot. "Bijna 25 procent van de private loontrekkende werkgelegenheid in de niet-financiële economie in Vlaanderen en bijna 40 procent van de loontrekkende werkgelegenheid in de Vlaamse industrie is afhankelijk van ondernemingen onder buitenlands zeggenschap."
De chemie en farmaceutische industrie zijn quasi volledig in buitenlandse handen
Bovendien wordt meer dan 30 procent van de toegevoegde waarde van de niet-financiële economie in Vlaanderen en bijna 54 procent van de toegevoegde waarde van de Vlaamse industrie gecreëerd door ondernemingen onder buitenlands zeggenschap.
Verenigde Staten
De chemie en farmaceutische industrie zijn bijvoorbeeld quai volledig in buitenlandse handen. Ook is buitenlands zeggenschap meer uitgesproken in de industrie naarmate het bedrijf hoogtechnologisch is. Geografisch is er meer buitenlands zeggenschap in Antwerpen en Vlaams-Brabant.
Wie naar de bruto toegevoegde waarde kijkt, ziet dat de Verenigde Staten de belangrijkste speler zijn. Naar werkgelegenheid is dat Nederland, gevolgd door de andere buurlanden.
"Het belang van China neemt toe, maar blijft macro-economisch toch beperkt." Het gaat om 23 bedrijven met Volvo Car uit Gent (Geely) als bekendste. De 23 tellen zowat 7.000 werknemers en 632,5 miljoen euro bruto toegevoegde waarde.
"Waar protectionistische beschermingsmaatregelen tegen buitenlandse overnames niet wenselijk zijn, kan waakzaamheid wel geboden zijn bij buitenlandse overnames vanuit landen die het niet zo nauw nemen met democratische waarden en investeren vanuit een (geopolitieke) staatskapitalistische logica in Vlaamse strategische sectoren", aldus de auteurs. "Het Europees screeningsmechanisme van buitenlandse investeringen in Europese strategische sectoren dat momenteel in de maak is, kan hiervoor een nuttig instrument zijn."
Qua waardecreatie zijn Janssen Pharmaceutica, BASF Antwerpen, ExxonMobil, Telenet en Atlas Copo de belangrijkste bedrijven in buitenlandse handen. Voor werkgelegenheid is dat Delhaize (Ahold Delhaize), voor ArcelorMittal, Volvo Car Gent, ISS Facility Services en Janssen Pharmaceutica.