De zoektocht naar de perfecte jurk op de finale van de Koningin Elisabethwedstrijd

Wat je zingt en hoe je zingt is belangrijk, maar ook hoe je eruitziet. Daar kan Sennek van meespreken. De zwarte doorkijkjurk van Veronique Branquinho heeft haar niet geholpen om de finale van het Eurovisiesongfestival te bereiken.

Ook in de Koningin Elisabethwedstrijd geldt dat de eerste indruk telt, "nog voor je een noot hebt gezongen", vertelt de stijlvolle Sylvia Broeckaert van Klara, zelf ook zangeres geweest en auteur van het boek "Iedereen opera" dat in de herfst verschijnt. "Ik denk aan de Franse mezzosopraan Héloïse Mas, die in een prachtige bloemenjurk opkwam en vervolgens een bijpassende aria uit "Carmen" van Bizet bracht."

"Zo natuurlijk mogelijk, geloofwaardig en tegelijk elegant zijn, dat is de bedoeling", zegt Pascale Montauban, impresario bij Ariën Artists die veel klassieke zangers ook vestimentair advies geeft. Je mag geen grijze muis zijn, maar ook niet als een "theekanneke" op de scène staan. 

In de opera krijg je je kostuum; bij een oratorium past sobere kledij, maar in een wedstrijd ligt het speelveld open. En het kan misgaan. In de eerste ronde dook er een Koreaanse sopraan op in een zilveren jurk die flikkerde als een discobal. Een korte rok is geen goed idee, zei Maria Callas al. Een lange jurk of een broek wel, "want het publiek kijkt naar je van beneden uit en zou wel eens meer kunnen zien dan je wil". 

Canvas ging spreken met de Amerikaanse sopraan Barbara Bonney, die enkele jaren geleden stopte met zingen. Ze geeft nu les én ze heeft een winkel met jurken, "Bonney und Kleid" in Salzburg, met een vette knipoog naar de film "Bonnie and Clyde". "Eerst heb ik mijn 50 avondjurken verkocht en het geld aan studentenbeurzen gegeven", vertelt Bonney, "en daarna ben ik zelf jurken beginnen te maken. Ik heb altijd genaaid, geborduurd en gebreid in de coulissen. De perfecte operajurk is lang tot op de grond, zit lekker en is elegant." De hele reportage met Bonney kunt u zaterdagavond vanaf 20 uur op Canvas bekijken, tijdens de laatste finale-avond.

Er zijn zangeressen die hun jurken kiezen volgens wat ze zingen. Rood voor dramatiek; zachtere kleuren voor subtiele liederen. Sommigen hebben een lievelingsjapon, die ze altijd op finales dragen, omdat die geluk zou brengen. 

Eerst en vooral moet kleding comfortabel zijn. In de eerste ronde van de Koningin Elisabethwedstrijd was er een Koreaanse zangeres die naar de veiligheidsspelden moest grijpen omdat een rits het had begeven. De wet van Murphy. Ook een strapless jurk moet veilig genoeg zijn, zodat de bustier niet wegzakt. Opvallend in de eerste ronde was de asymmetrisch gesneden jurk. Te lang is ook niet goed; je mag er niet aan denken dat je blijft haken en struikelt.

Comfort is ook een vereiste voor de rest van de outfit: "Goede, stevige schoenen, geen te hoge hakken, haar dat blijft liggen, zodat je niet telkens een lok moet wegstrijken", zegt Pascale Montauban, "en goedzittende lenzen."

Als zangeres voegt Sylvia Broeckaert daar nog aan toe dat een comfortabele jurk niet per se een losse jurk is. "Zangers gebruiken hun ademsteun, houden hun middenrif laag, spannen buik- en rugspieren zodat de adem gedoseerd naar buiten komt en het strottenhoofd ontspannen is. Een gecentreerde jurk kan net helpen om de spieren te voelen die je gebruikt."

En wat moet dat kosten? Syvia Broeckaert heeft haar jurken altijd zelf bekostigd, "vaak in de solden". Grote namen kunnen al eens een creatie van een mode-ontwerper lenen. Soms zijn zangeressen zo bescheiden dat ze maar één jurk meebrengen, en dan raken ze toch verder in de wedstrijd, en moeten ze haastje-repje een nieuwe japon vinden, vertelt impresario Montauban uit ervaring. 

In de zaal én de jury van de Koningin Elisabethwedstrijd zitten mensen met wie de zangers later hopen te werken, voor operarollen of concerten. Hun hele présence - hoe ze zingen én hoe ze eruitzien - speelt dus een rol. En de eisen zijn veel strenger dan enkele tientallen jaren geleden, zegt Sylvia Broeckaert. "Een oudere vrouw de rol van een jong meisje laten zingen, zoals vroeger gebeurde, kan niet meer." Dat heeft misschien meegespeeld voor de Franse zangeres Axelle Fanyo - van Afrikaanse afkomst. Een avontuurlijke sopraan en een geweldige muzikante, maar met haar weelderige vormen misschien niet multi-inzetbaar in diverse operaproducties.

In de opera moeten zangers soms heksentoeren uithalen: liggend zingen of op een hellend vlak hun evenwicht bewaren. Tijdens een statische wedstrijd komt het erop aan om natuurlijk over te komen. Pascale Montauban geeft de "houterigen" dikwijls het advies om wat klassieke dansles te nemen, en te leren tangoën of walsen.

Bij de mannen is het zwarte pak troef in de Koningin Elisabethwedstrijd, soms een smoking, soms met das of strikje, maar het bovenste hemdknoopje staat altijd open. De Oekraïner Danylo Matviienko sprong eruit met een scherp gesneden blauw pak. Ook de Congolees Serge Kakudji zat strak in het donkerblauw.

De Amerikaanse bariton Alex DeSocio zag er dan weer wat shabby uit met een te groot grijs kostuum en een kapsel dat verdacht veel op dat van Alain Van Dam uit "Het eiland" lijkt. "Wat gooien ze daar op het podium, dachten we", zegt Sylvia Broeckaert. En toch stoot DeSocio door naar de finale. Uiteindelijk zijn het de stem en de interpretatie die 't hem doen. Aan de zangstudenten van De Zes|Les Six, die als een schaduwkabinet de wedstrijd volgen, vertelde DeSocio dat het zijn trouwpak was, "dat hij altijd wil dragen bij leuke gelegenheden, zelfs al zit er een gat in."

De Koningin Elisabethwedstrijd is live te volgen op donderdag 10 en vrijdag 11 mei vanaf 20 uur op Canvas+ (het kanaal van Ketnet) en op zaterdag 12 mei vanaf 20 uur op Canvas. Op teletekstpagina 888 leest u ook de ondertitels van de liederen en aria's mee, in Nederlandse vertaling.

Radioluisteren kan op Klara en via het internet volgen op Canvas.be. Per avond komen vier zangers aan de beurt, begeleid door het Symfonieorkest van de Munt, o.l.v. Alain Altinoglu. De winnaar kennen we zaterdagavond laat.