Is dit het politieke einde van de Spaanse Catalaan Puigdemont? 

De nieuwe kandidaat is een uitgesproken separatist, maar staat niet op de zwarte lijst van het Spaanse gerecht.

Er is dus voor de Spaanse regering geen reden om stokken in de wielen te steken.

De Spaanse premier Rajoy reageerde nog niet op het voorstel van Catalaans oud-minister-president Puigdemont, maar de reactie van Xavier García Albiol, de leider van de Volkspartij in Catalonië spreekt boekdelen: “We komen uit de vuurhaard en vallen in de verbrandingsresten.”

De dag na de bekendmaking van Quim Torra als kandidaat-minister-president van Catalonië is Roger Torrent, de voorzitter van het Catalaanse parlement, reeds begonnen met een consultatieronde. Al zaterdagmiddag wordt Torra officieel aan het parlement voorgesteld, waarna een eerste stemming volgt. De tijd dringt, want om nieuwe verkiezingen te vermijden moet de Catalaanse regering voor 22 mei geïnstalleerd zijn.

Torra zal pas op maandag, na een tweede stemming minister-president kunnen worden. In een eerste stemronde moet hij kunnen rekenen op een absolute meerderheid van 68 stemmen en die haalt hij niet. Tijdens een tweede stemming volstaan de 66 stemmen die Junts per Catalunya en ERC samen opbrengen, tegenover de 65 van Ciudadanos (Burgers), PSC (Catalaanse socialisten), Comuns en de Partido Popular. Al staan ze wel positief ten aanzien van het activisme van Torra, de linkse CUP zou zich toch onthouden. Niets staat de aanstelling van de nieuwe kandidaat dus in de weg.

Quim Torra (1962) is jurist van opleiding, schrijver en uitgever. Hij werkte gedurende 20 jaar voor een Zwitserse verzekeringsmaatschappij waarvoor hij enkele jaren in Zwitserland leefde. In 2008 verscheen hij in de cultuurwereld van het Catalaanse nationalisme en richtte de uitgeverij A Contra Vent op. Hij rakelde de klassiekers van de Catalaanse non-fictie-auteurs op en geeft het werk van Catalaanssprekende journalisten uit.

Torra is een activist die het uiterst belangrijk acht dat het Catalaanse literaire patrimonium gered en opnieuw verspreid wordt, vooral nu de Catalaanse onafhankelijkheidsgevoelens zeer sterk zijn. Hij staat bekend als een grote liefhebber van het Catalaanse nationalisme ten tijde van de Tweede Spaanse Republiek. Critici zeggen dat zijn nostalgische houding niet met de huidige realiteit van Catalonië strookt.

Torra stond ook aan het hoofd van de Centre d’Estudis de Temes Contemporanis, een denktank van la Generalitat. Hij is een groot bewonderaar van Acció Catalana, een kleine partij bestaande uit intellectuelen die nooit een verkiezing wonnen, maar waar in separatistische kringen wel naar geluisterd wordt.

Sinds de verkiezingen van 21 december is hij volksvertegenwoordiger voor Junts per Catalunya. Hij werd voorgedragen door Puigdemont, die het activisme van Torra hoog aanschrijft. Iemand die herhaaldelijk zegt dat Catalonië koste wat kost onafhankelijk moet worden en bereid is daarvoor risico’s te nemen, is iemand naar de zin van Puigdemont.

Torra is zeker niet de eerste keuze van Puigdemont maar hij heeft wel vertrouwen in hem.

De toekomstige minister-president moet in de rest van Spanje op niet te veel sympathie rekenen. Hij staat al jaren bekend om zijn xenofobe uitspraken. Als verwoed twitteraar heeft hij ondertussen snel een hele reeks harde uitspraken gewist. Die werden door andere gebruikers gekopieerd en zijn een eigen leven beginnen te leiden. De oude tweets worden nu in de Spaanse media opnieuw in het vet gedrukt. Enkele voorbeelden zijn: “Spanjaarden kunnen enkel plunderen.” Of aan het adres van de Catalaanse socialisten: “Sukkels die enkel Spaans zoals de Spanjaarden praten”.

Toen Puigdemont op donderdag zijn nieuwe kandidaat voorstelde, kwam de eerste politieke reactie uitgerekend van de PSOE: “Het betreurt ons dat het onafhankelijkheidsblok voor één van haar meest sectaire profielen koos.” Nodeloos te zeggen dat Torro’s kandidatuur geen steun van de Catalaanse socialisten zal krijgen.

Premier Rajoy reageerde nog niet. Voor hem is deze keuze een overwinning. Zijn regering wou Puigdemont politiek buitenspel zetten en dat is nu gelukt. De politieke carrière van Puigdemont is nu voorbij.

Begin maart had Puigdemont al eens aangekondigd dat hij zijn kandidatuur introk, toen nuanceerde hij dat nog als een voorlopige beslissing. Maar nu is dat dus definitief bevestigd in de videoboodschap van donderdag.

Toch is voor Madrid de optie Quim Torra aanvaardbaar. Of die nu  inderdaad Madrid het vuur aan de schenen gaat leggen, is een andere vraag. Hoe dan ook, Rajoy heeft zijn punt gemaakt: een minister-president die het waagt de unilaterale toer op te gaan, krijgt te maken met de lange arm van de wet en mag op termijn zijn politieke carrière vaarwel zeggen.

Er staat Quim Torra dus een moeilijke politieke loopbaan te wachten. Hoe gaat hij de ongeduldige separatisten gelukkig maken zonder zich daarbij in de netten van het Grondwettelijk Hof vast te zwemmen?

Na een maandenlange patstelling zorgt de vorming van een nieuwe Catalaanse regering voor het einde van de toepassing van artikel 155. Dat wil zeggen dat Catalonië nu heel snel een deel van zijn autonomie terug krijgt.

Nu komt het erop aan dat er opnieuw een dialoog komt tussen Barcelona en Madrid. Donderdagochtend, voor de nieuwe kandidatuur bekend werd gemaakt, verklaarde Rajoy tijdens een interview met de Spaanse privé-zender Antena 3 dat hij bereid is om een dialoog op te starten, zodra een nieuwe Catalaanse regering gevormd wordt. Een toekomstige dialoog tussen Rajoy en Torra wordt een stroeve bedoening. Toch zit er niets anders op, want de enige oplossing voor de Catalaanse kwestie is de politieke weg.