Haal je lagere examencijfers als je Ritaline slikt?
Antwoord op lezersvragen over gezondheid, voeding, leefstijl en psyche. Deze week: is het mogelijk dat je juist lágere cijfers haalt op je examens als je Ritalin slikt?
Het is weer examentijd voor heel wat scholieren. Eindelijk van die middelbare school af, de wijde wereld in. Nu komt het erop aan. En dus slikken sommige jongeren een pilletje methylfenidaat, beter bekend onder de merknaam Ritalin. Dat middel – vaak voorgeschreven bij adhd – zou het brein een extra boost geven, met als beoogd resultaat: hogere cijfers, of in elk geval een betere concentratie.
Die hoopvolle verwachting werd onlangs al ferm van tafel geveegd door onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zij bestudeerden 41 studies onder 2.102 kinderen en concludeerden: de leerprestaties verbeteren niet en ook haalden de kinderen die dagen of weken van tevoren methylfenidaat slikten, geen hogere cijfers. Rijst de vraag: kun je zelfs sléchter gaan presteren als je zonder adhd of add een pilletje popt vlak voor het examen?
'Als je een normaal werkend werkgeheugen hebt en je bent niet extreem moe, dan werkt je brein al optimaal'
Jazeker, blijkt uit navraag onder hoogleraren – die overigens niet bij het onderzoek van VUmc waren betrokken. "Kijk", zegt Berend Olivier, hoogleraar Farmacologie van het centrale zenuwstelsel aan de Universiteit Utrecht, "als je een normaal werkend werkgeheugen hebt en je bent niet extreem moe, dan werkt je brein al optimaal. Het is niet zo dat we een enorme restcapaciteit in het brein hebben dat zo’n pilletje kan stimuleren."
Methylfenidaat werkt in op dopamine in het brein, een boodschapperstofje dat ervoor zorgt dat verschillende zenuwcellen in je hersenen met elkaar kunnen communiceren. Het maakt alerter en geïnteresseerder in wat je aan het doen bent. Maar de balans moet precies goed zijn; dopamine is een soort koorddanser bovenop een omg
ekeerde u-curve in het brein. Wim Riedel, bijzonder hoogleraar experimentele psychofarmacologie aan de Universiteit van Maastricht: "Dat omgekeerde u-effect zie je ook bij methylfenidaat: bij mensen met een matig functionerend werkgeheugen verbetert het de concentratie. Bij anderen gaat het werkgeheugen juist achteruit. Of ze worden er hyper van: ze krijgen trillende handen of benen en worden juist erg rusteloos. Dat helpt niet bij het leren."
Lees verder onder de foto.
Nachtje doorhalen
Ok, adhd-pillen zijn dus niet de Heilige Graal voor een betere focus. Maar je kunt er in elk geval wakker mee blijven, zodat je nog even een nachtje kunt doorhalen vlak voor het examen. Toch?
Helaas. Op tijd beginnen met leren blijft de gouden tip. Dat is namelijk nodig om informatie langdurig te verankeren in het brein. Olivier: "Je kent vast de uitdrukking ‘er nog eens een nachtje over slapen’. Nou, dat is helemaal niet zo’n gek idee. Als je een paar uur aan een ingewikkeld probleem hebt gewerkt, moeten je hersenen allerlei circuits activeren en eiwitten aanmaken om de informatie te laten beklijven." Nee, dat is niet in een uurtje gepiept: "Ook ’s nachts, als we denken dat we niets doen, zijn onze hersenen nog druk bezig met het bouwen van dat geheugenspoor. Ritalin – of een andere breinbooster – versterkt, verbetert of versnelt dat proces niet."
'Helaas. Op tijd beginnen met leren blijft de gouden tip. Dat is namelijk nodig om informatie langdurig te verankeren in het brein'
Het is een saaie boodschap, erkennen de hoogleraren, maar goed voor jezelf zorgen blijft het belangrijkste concentratiemiddel. Voldoende slaap, gezond eten, sporten en een snufje ontspanning houden de geest scherp. En als je tóch wat breinpep wilt, drink dan koffie, adviseert Wim Riedel, vanwege de cafeïne. Ook hier geldt dat het uitproberen is wat de ideale dosis is. Evengoed laten studies zien dat het geheugen verbetert na het drinken van gemiddeld twee, drie koppen koffie, stelt Riedel. "Het effect is niet heel groot, maar alle beetjes helpen." Scholieren: succes.