Videospeler inladen...

De arbeidsmarkt staat in brand: "We hebben ieder talent nodig, ook met grijs haar, een kleur of een beperking"

"De arbeidsmarkt staat in brand en we moeten met z'n allen gaan blussen." Die woorden van VDAB-topman Fons Leroy in het EĂ©n-programma De markt liegen er niet om: er zijn massa's vacatures en heel wat bedrijven zitten met de handen in het haar om die te kunnen invullen. Hoe kan zoiets? En wat kunnen we eraan doen?

1. Veel vacatures, hoezo?

230 vacatures bij busbouwer Van Hool, 250 bij farmareus Pfizer, 200 bij metaalbedrijf Umicore, 450 bij Defensie: we werden de voorbije weken en maanden om de oren geslagen met berichten van bedrijven die snakken naar vers bloed. Perceptie is dat geenszins, zo wijzen de cijfers van de Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling VDAB uit.

Het aantal vacatures dat de VDAB de voorbije 12 maanden heeft ontvangen, is de voorbije jaren in sneltempo gestegen. Waar de VDAB vier jaar geleden nog zo'n 150.000 vacatures in Vlaanderen telde, is dat cijfer vandaag opgelopen tot maar liefst 270.000.

2. Dat is goed nieuws, toch?

Hoe meer jobs, hoe beter, dat klopt. Dat komt de werkloosheidsgraad ten goede. In april was nog maar 6,3 procent van de Vlaamse arbeidsbevolking werkloos. We schrijven 'nog maar', want dat is voor het eerst het geval sinds het begin van de financiële crisis 10 jaar geleden.

3. Welaan dan, wat is het probleem?

Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB, windt er geen doekjes om: "Er zijn duizenden en duizenden openstaande vacatures en te weinig werkzoekenden om die in te vullen." Hij luidt de alarmbel: "De arbeidsmarkt staat in brand en we moeten met z'n allen gaan blussen. We moeten ook niet discussiëren over de kleur en de druk van het water, we hebben al het water nodig om de brand te blussen. We hebben ieder talent op de arbeidsmarkt nodig, of dat nu talent is met grijs haar, kleurrijk talent, talent met een beperking."

Bedrijven zijn al ruim een jaar aan het signaleren dat het almaar moeilijker is om de juiste mensen te vinden, zo bewijst de halfjaarlijkse conjunctuurbarometer van ondernemersfederatie Voka. Sinds eind vorig jaar vindt zelfs meer dan de helft van de ondernemers dat personeel aanwerven fors moeilijker is geworden, in die mate dat nu zonder aarzelen van een war for talent wordt gesproken.

4. Waar zijn die problemen het grootst?

Bekijk je de arbeidsmarkt geografisch dan zijn er momenteel de meeste vacatures in Antwerpen, zo tonen de cijfers van de VDAB. Ook de groei in het aantal vacatures is daar het grootst. 

Maar in West-Vlaanderen is de krapte het meest nijpend, omdat daar per vacature veel minder werkzoekenden zijn, zo blijkt uit onderzoek van het Steunpunt Werk van de Vlaamse Overheid. "De kustprovincie stak de afgelopen jaren Vlaams-Brabant voorbij als meest krappe provinciale arbeidsmarkt", klinkt het daar.  

In Limburg is de situatie iets minder nijpend, maar de provincie heeft de voorbije jaren een stevige inhaalbeweging gemaakt. "Limburg sluit daarmee sinds lang opnieuw aan bij de trends in de overige Vlaamse provincies."

5. Vanwaar komt die krapte eigenlijk?

Het is natuurlijk niet de eerste keer dat we zo'n periode van schaarste op de arbeidsmarkt meemaken. Dat gebeurt wel vaker als de economie op volle toeren draait. Maar nu speelt niet alleen die fameuze hoogconjunctuur mee. We beginnen nu ook echt de impact van de vergrijzing te voelen, zegt Fons Leroy. 

"De hele babyboomgeneratie - dan gaat het over 700.000 mensen - verlaat de arbeidsmarkt tussen nu en 2026. Voor alle 100 potentiële uitstromers zijn er maar 82 potentiële instromers. Dat verklaart die toenemende druk." 

6. In welke sectoren en beroepen zijn er de grootste tekorten?

De grootste knelpunten op de arbeidsmarkt bestaan al langer dan vandaag, maar ze zijn er alleen maar prangender op geworden. Zo waren er in 2017 meer dan 25.000 vacatures voor schoonmakers en voor allerhande technische profielen. "Daarnaast hebben we voor de socialprofitsector nood aan gigantisch veel verpleeg- en zorgkundigen, om de vergrijzende bevolking te verzorgen", zegt Leroy.

Ook de bouw, de informaticasector en het (secundair) onderwijs snakken naar goed personeel. Verder zijn er massa's jobs voor commerciële en callcentermedewerkers, bus- en vrachtwagenchauffeurs, vertegenwoordigers en horecaprofielen.

7. Indrukwekkend. Maar hoe krijgen we die lege plekken dan ingevuld?

"Het is bijna onbegrijpelijk dat wij zo veel vacatures hebben en tegelijk zien dat sommige groepen minder kansen krijgen", fulmineert Leroy. "Ik kijk dan vooral naar de 55-plussers, die het heel moeilijk hebben om terug een plaats te krijgen op de arbeidsmarkt. Bij die groep hebben we een heel lage werkzaamheidsgraad." 

"We hebben ook heel wat potentieel bij mensen met een migratieachtergrond, daar kunnen we ook nog een inhaaloperatie doen", weet Leroy nog. "En mensen met een beperking hebben het ook moeilijk om aan de bak te komen op de arbeidsmarkt."

Volgens Leroy moeten we ook durven kijken naar de inactieve beroepsbevolking. "We zouden het activeringsbeleid kunnen verruimen van de zogenaamde RVA-werklozen naar alle mensen die inactief zijn op de arbeidsmarkt." Dan gaat het over mensen die zich om een specifieke reden niet meer aanbieden op de arbeidsmarkt en over mensen die op de ziekte- en invaliditeitsverzekering staan. "Die talenten hebben we ook nodig."

Ook bij de werkgevers is er volgens Leroy trouwens nog heel wat beterschap mogelijk. "Bedrijven mogen niet meer denken in functie van diploma's en beroepen in hun vacatures. Ze moeten mensen aanwerven op basis van de talenten en de competenties van de kandidaten die zich aandienen."

Meer in De markt, om 12.35 uur op EĂ©n.

Videospeler inladen...

Meest gelezen