Toerist is koning: 'gratis' stadsgids verdringt klassiek geschoolde collega

Ze zouden onbekwaam zijn, foute info verspreiden en dus stielbedervers zijn. De klassieke gidsen in Brugge hebben geen goed woord over voor de zogenaamde 'free guides'. Dat zijn gidsen die je niet op voorhand hoeft te boeken en je gewoon na de rondleiding een fooi geeft. Ze hebben niet, zoals de klassieke gidsen, drie jaar avondschool gevolgd om hun erkenning te krijgen. 

Illegaal zijn ze niet. Want de straat is van iedereen en er is vrijheid van ondernemen. Iedereen die het wil mag zich gids noemen en klanten werven. In Brugge zorgt het al geruime tijd voor problemen, maar de free guides zijn een wereldwijd begrip geworden. En ze zullen niet plots verdwijnen, stelt Vicky Van Den Heede, opleidingscoördinator Toerisme aan de Hogeschool West-Vlaanderen (Howest). "De wereld is de afgelopen paar jaar helemaal veranderd. De sharing economy is aan het boomen en mensen willen zichzelf organiseren en nergens van afhankelijk zijn. Daar zijn fenomenen als Uber, Airbnb maar ook de free guides een symptoom van."

Bij de klassieke gids ligt de klemtoon vooral op feiten. Bij de free guide eerder op verhalen vertellen. Van Den Heede: "De klassieke gids is een goed geschoolde mens met veel kennis. Het zijn vaak wandelende encyclopedieën die hun kennis willen overbrengen. Hun gemiddelde leeftijd is ook doorgaans vrij hoog. Vaak zijn het gepensioneerde leerkrachten, die dat met hart en ziel doen. Het probleem is vooral dat die mensen vaak niet altijd kunnen inschatten hoe ze dat leuk moeten brengen. Daar ligt hun focus niet op."

De toerist van tegenwoordig wil andere dingen, meent Van Den Heede. "Hij is minder geïnteresseerd in hoeveel stenen er in die muur zitten, want dat kan hij makkelijk even googelen. Hij wil echte verhalen en leuke weetjes horen. Dingen die je doorvertelt als je eenmaal thuis bent. En hij wil een tour kunnen volgen, wanneer hij daar zin in heeft. En niet op voorhand moeten reserveren."

Storytelling

De meeste klassieke gidsen hebben die hele evolutie te laat door, vindt ook Marc Rubben, docent nieuwe media en toerisme bij hogeschool Thomas More én zelf klassieke gids in Mechelen. "Alles draait tegenwoordig rond storytelling en experience. Dat is wat de bereisde consument van vandaag wil. Die free guides zijn heel actief op sociale media, waar ze aangeprezen worden. Ook andere sites, zoals TripAdvisor, prijzen hen aan. Ze bereiken zo vele potentiële klanten. Je kunt er bovendien recensies lezen. Je weet dus als toerist welke tours goed zijn en welke minder goed. Klassieke gidsen hebben hooguit een eigen website, waar je hen kunt boeken. Je reserveert en betaalt op voorhand, zonder dat je een idee hebt van wat je kunt verwachten. Dat wil een consument niet meer."

En het volk heeft altijd gelijk, want de free guides winnen wereldwijd aan populariteit. En niet in de eerste plaats omdat ze 'free' zouden zijn, want dat zijn ze niet echt. Vreemd genoeg betalen toeristen vaak even veel fooi aan een free guide als ze aan een officiële gids zouden betalen, weet Vicky Van Den Heede. "Het gaat erom dat je als toerist zelf kunt beslissen hoeveel je geeft. Is de gids echt goed, dan is een toerist echt wel bereid om daarvoor te betalen."

Studenten of locals

De meeste van die gratis gidsen zijn overigens freelancers, die vaak aangesloten zijn bij een organisatie zoals Sandeman's New Europe, Freetours of Cool Cousin. Ze hebben dus niet de arbeidsvoorwaarden van een klassieke stadsgids, die in dienst van een toeristische organisatie of gemeente werkt.

Al hoeft dat niet per se een probleem te zijn, vindt Van Den Heede. "Het gaat meestal om jonge mensen, vaak studenten geschiedenis. Locals ook of mensen die op zijn minst veel afweten over de stad of streek. Ze doen het om een centje bij te verdienen."

Ook die andere klacht over free guides, dat ze vaak onzin of onjuistheden vertellen, klopt niet helemaal, vindt ze. "Het is een zelfregulerend systeem. Als ze betrapt worden op onjuistheden of niet goed zijn in verhalen vertellen, dan loopt het publiek halverwege weg. Of ze geven na de toer geen fooi. De slechte vliegen er zo vanzelf uit."

Zijn de klassieke gidsen dan gedoemd om te verdwijnen? Niet noodzakelijk. "Het is zoals met Eén en Canvas. De meerwaardezoekers zullen altijd wel blijven kiezen voor diepgang en feiten. Dus zal er altijd een markt zijn voor de klassieke gidsbeurten. Maar die wordt wel steeds kleiner."