Waarom dierenprogramma's het moeilijkste televisiegenre zijn

"Wanneer je een programma maakt met mensen weet je wat je te wachten staat. Doe hetzelfde met beesten en alle zekerheden vallen weg." Aan het woord is Chris Dusauchoit, met voorsprong de meest ervaren dierenprogrammamaker van Vlaanderen. Hij weet als geen ander waarom beesten – naast baby's en boten – één van de drie b's zijn die je als televisiemaker te allen prijze moet vermijden. Dusauchoit: "Ik ben tijdens opnames al gebeten, bescheten en bepiest. In India molesteerde een woeste neushoorn de bumper van onze jeep en in Afrika moesten we tot één uur 's nachts in het midden van de savanne bij een verdoofde leeuw blijven zitten. Dieren zijn zo onvoorspelbaar als de pest, maar dat is nu net wat het maken van dierenprogramma's zo boeiend maakt." 

Ook Dieter Coppens haalde ondertussen al behoorlijk wat dieren voor de lens. Voor Copybeest ging hij twee seizoenen lang op zoek bijzonder dierentalent. In Animalitis mag hij vanaf deze week op stap met het kruim van de Belgische dierenexperts in binnen- en buitenland. "Dat maakt de opdracht er in elk geval iets eenvoudiger op", vertelt hij. "De verhalen in Animalitis draaien meer om de mensen dan om de dieren. Bovendien zijn heel wat van de beesten die in beeld komen verdoofd. Ook dat helpt."

Vruchtbare panda's

Wat niet betekent dat de opnames rimpelloos verliepen. Coppens: "Het blijven dieren natuurlijk en die houden zich niet aan draaischema's. Zo zijn we bijvoorbeeld nog steeds aan het wachten op het juiste moment om op de Azoren zeeschildpadden te gaan filmen. Die beesten komen alleen aan land als de zee zo goed als vlak is en tot nu hebben die ideale omstandigheden zich nog niet voorgedaan." 

Ook de panda's in Pairi Daiza hebben lak aan de planning van Coppens en co. "Een van onze experts doet daar onderzoek naar de vruchtbaarheid van die dieren. We hebben haar al een tijdje gevolgd maar willen natuurlijk ook nog beelden van die ene dag per jaar waarop het vrouwtje vruchtbaar is. Alleen laat ook die voorlopig op zich wachten." 

Dat dieren en draaischema's geen goede combinatie zijn, leerde Dusauchoit op zijn eerste trip naar Zuid-Afrika. "We hadden het op voorhand netjes uitgeschreven. De eerste drie dagen zouden we leeuwen filmen, de twee daarna neushoorns en de laatste twee dagen waren voor de olifanten voorbehouden. Massa's neushoorns zijn we die eerste dagen voorbijgereden zonder de camera boven te halen, we waren immers op zoek naar leeuwen. En toen we uiteindelijk wel neushoorns wilden, waren die natuurlijk nergens meer te zien." 

Ook beren blijken last te hebben van cameravrees. Coppens deed voor Copybeest in een Pools natuurpark een poging om op de foto te gaan met zo'n beest. "Ongelooflijk frustrerende draaidagen waren dat. In het park kwam geen enkele beer dicht genoeg voor een treffelijk beeld. Maar toen we op de parking aankwamen stond er op onze auto een pootafdruk van zo'n beest."

Of de verleiding dan niet groot is om af en toe iets in scène te zetten, willen we weten. "De experts waarmee we op stap zijn worden compleet gek bij de gedachte alleen al", zegt Coppens. "Ze staan nu al niet altijd te springen om een cameraploeg mee op stap te nemen. Als je dan ook nog eens gaat sjoemelen houdt het helemaal op." Ook Dusauchoit heeft een hekel aan in scène gezette dierenverhalen. "Het het dier moet altijd voorrang krijgen. Wanneer het televisiemaken prioriteit wordt, gaat het fout."

Gemaskerde buurvrouw

Niet alleen de beren zorgden voor problemen tijdens het draaien van Copybeest. In dat programma probeerde Coppens niet alleen dieren te filmen, hij trainde ze ook om bepaalde taken uit te voeren. Voor een van de afleveringen wou hij bijvoorbeeld een troep ganzen leren om met een ULM-vliegtuigje mee te vliegen. "Wanneer je die dieren als kuikentje 'adopteert' zien ze jou als moeder en volgen ze je overal. Dus ook wanneer je in zo'n ULM-toestel stapt. Helaas viel die trainingsperiode samen met de zomervakantie en stond mijn gezin er op dat we minstens een week van huis zouden gaan. Om ervoor te zorgen dat die ganzen mij niet zouden vergeten, heb ik toen een 3D-masker van mijn gezicht laten maken. De buurvrouw, die onze dieren verzorgt wanneer wij er niet zijn, moest dat masker, samen met een zwarte pruik opzetten telkens ze bij de ganzen kwam. Een opname die ik had ingesproken op haar gsm moest er voor zorgen dat ze ook mijn stem bleven herkennen." 

De aanpak werkte, ook na een week vakantie waren de ganzen er nog steeds van overtuigd dat Coppens hun mama was. Maar meevliegen met de ULM wilden de beesten uiteindelijk niet. Wat ons weer bij de onvoorspelbaarheid brengt waarmee dit verhaal ook begon. "Het is gewoon heel moeilijk te voorspellen hoe zo'n dier op het moment suprême zal reageren", zegt Coppens. "Tijdens het draaien van Animalitis hadden we dat probleem gelukkig veel minder. We hadden de luxe om de dingen te nemen zoals ze kwamen. In Frans-Guinea volgen we  bijvoorbeeld een wetenschapper die daar kikkers onderzoekt. Maar als we tijdens één van de draaidagen geen kikkers te zien krijgen maar er plots midden op de weg een regenboogkleurige boa ligt, is dat een even interessant verhaal."

Animalitis, maandag om 20.40 uur op Eén