Weinig politieke thema’s hebben de publieke opinie de voorbije maanden zo sterk beroerd als het statiegeld op blikjes en petflessen. Enquêtes leren dat een overgrote meerderheid van de Vlamingen voor is. En ruim de helft van de 308 Vlaamse gemeenten hebben zich al aangesloten bij de grote Statiegeld- alliantie.

“Naar de vuilnisbak”

Morgen plant het Vlaams Parlement een actualiteitsdebat over de invoering van statiegeld. Vrijdag ligt het dossier op de Vlaamse ministerraad, als onderdeel van het Verpakkingsplan van minister van Omgeving Joke Schauvliege. Krachtlijnen in dat plan: de invoering van statiegeld op blikjes en petflessen waarbij de voedings- en verpakkingsindustrie meebetalen, een verbod op plastic boodschappentasjes en plastic zakjes voor groenten en fruit, en hogere boetes voor sluikstorters.

Waar Open Vld voorzichtig weerstand bood, verwees N-VA bij monde van Vlaams Parlementslid Bart Nevens het plan zaterdag nog naar de vuilnisbak, onder andere omdat de burger het gelag zal betalen.

Antwerpse brief

N-VA is niet tegen statiegeld, maar eist wel een allesomvattende oplossing. Want met statiegeld bestrijd je slechts 40 procent van het zwerfvuil Jos LANTMEETERS Vlaams Parlementslid N-VA

In die zin is het opmerkelijk dat het stadsbestuur van Antwerpen zopas een brief naar minister Schauvliege heeft gestuurd waarin burgemeester Bart De Wever (N-VA) en zijn schepenen het statiegeldsysteem zeker niet afschieten. “Onze diensten zijn dagelijks in de weer om van onze stad een propere stad te maken en zwerfvuil op te ruimen. Maar liefst 10 miljoen flesjes en blikjes (dat is 40 procent van het opgeruimde zwerfvuil) worden jaarlijks van onze straten geveegd en afgevoerd voor verwerking. Voor Antwerpen alleen al ligt de jaarlijkse kost voor de opruiming van zwerfvuil op 30 miljoen euro”, begint de brief, die er kwam na heel wat besprekingen binnen de Antwerpse meerderheid van N-VA, CD&V en Open Vld. En daarna wordt de spiegelcoalitie van de Vlaamse regering heel erg duidelijk: “Wij zijn ervan overtuigd dat het statiegeldsysteem voor blikjes en plastic flesjes een mogelijke oplossing is om zwerfafval te verminderen en een duurzaam en circulair beheer van grondstoffen te realiseren, maar vinden dat dit best in Vlaamse regelgeving wordt gegoten. Anderzijds is het van belang om rekening te houden met de impact van het invoeren van het statiegeldsysteem op winkeliers.”

Verdeeldheid?

Bij de brief heeft het Antwerpse stadsbestuur ook de motie gevoegd die de meerderheid op 29 januari heeft goedgekeurd. Daarin worden de vele voordelen van statiegeld voor Antwerpen opgesomd en vraagt de gemeenteraad aan het college om een brief te sturen naar minister Schauvliege met de vraag om “zo snel mogelijk conclusies te trekken uit het in haar opdracht uitgevoerde onderzoek rond de invoering van statiegeld op lege flessen en blikjes”. Dat is nu ook gebeurd.

CD&V ziet hierin een zoveelste bevestiging dat N-VA verdeeld is over dit dossier. “Hoe verklaar je anders dat gemeenten als Ieper, Kortrijk, Landen, Mechelen, Mortsel, Sint-Niklaas, Tienen en Vilvoorde – om er maar enkele te noemen – zijn toegetreden tot de Statiegeldalliantie terwijl N-VA er in de meerderheid zit?” vragen de christendemocraten zich af.

“Allesomvattend plan”

Limburgs N-VA-boegbeeld Jos Lantmeeters, die dit dossier van erg nabij opvolgt, ontkent die verdeeldheid. “N-VA is niet tegen statiegeld, maar eist wel een allesomvattende oplossing om het zwerfvuil aan te pakken. Met statiegeld bestrijd je immers slechts 40 procent van het zwerfvuil”, zegt het Vlaams Parlementslid. “Daarnaast vragen we de minister dat ze de Europese toets hanteert: hoe organiseren andere landen dit? Wat gaat Nederland doen? Want daar heffen ze nu enkel statiegeld op grote petflessen. En waarom voert Wallonië geen statiegeld in?”

Lantmeeters bepleit het Noorse model waarbij de verantwoordelijkheid bij de industrie komt te liggen. “Die betaalt daar een verpakkingstaks. Als de bedrijven met maatregelen het zwerfvuil kunnen doen verminderen, krijgen ze daar een gedeelte van terug.”

Voor vrijdag acht Lantmeeters een oplossing zeker niet uitgesloten. “Wij willen praten, omdat er oplossingen mogelijk zijn. Liever dat dan het populistische statement, zoals de toetreding tot de Statiegeld-alliantie. Want ik heb die alliantie nooit horen uitleggen hoe ze het zwerfvuil in zijn totaliteit zal aanpakken.”