‘Er zijn nooit genoeg mensen met politiek bezig, maar er zijn in ons land wel te veel beroepspolitici.’ De voorstellen van de werkgroep Politieke Vernieuwing in de Kamer zijn nog maar net goedgekeurd, of Kamerfractieleider Kristof Calvo (Groen) presenteert met het boek 'Leve politiek' al een arsenaal verdergaande voorstellen om het politieke bedrijf te moderniseren.

Veel van zijn voorstellen komen neer op een afschaffing. De Senaat verdwijnt, de gemeenschappen worden opgeslokt door de gewesten, de provincies en alle intercommunales worden geschrapt. Maar ook de aparte deelstaatparlementen moeten eraan geloven. Calvo wil in België nog één parlement overhouden, waarbij de deelstaatbevoegdheden zoals cultuur en onderwijs worden behandeld door regionale kamers van dat parlement.

‘Al die parlementen naast elkaar, dat werkt gewoon niet. Als twee buurtcomités apart vergaderen over één wijkfeest, is de kans ook klein dat ze tot een gemeenschappelijk programma komen. Je moet ze samen zetten.’

Dubbelmandaat

Een dergelijk dubbelmandaat bestond in België tot 1995, toen ervoor werd gekozen om de Vlaamse Parlementsleden rechtstreeks te verkiezen. ‘Je mag mijn voorstel niet vergelijken met het dubbelmandaat van vroeger’, zegt Calvo. ‘Ik probeer federale en confederale elementen zo te combineren dat ze samenwerken.’ Het resultaat is wel dat het aantal parlements­leden fors omlaag kan, van 427 nu naar 200. Veertig van hen moeten volgens hem worden aangewezen in een federale kieskring.

Calvo wijzigt ook de spelregels van de verkiezingen. De lijststem en opvolgers verdwijnen, zodat de invloed van de partijvoorzitters wordt teruggedrongen. Kiezers moeten ook voor mensen op verschillende lijsten kunnen stemmen. ‘Dat promoot politieke ­samenwerking en geeft bruggenbouwers een duw in de rug.’

Verplichte fusies

Van de verkiezingen kan ook worden gebruikgemaakt om volksraadplegingen te houden. ‘Meer echte politiek, minder technocratie en particratie, dat moet de bedoeling zijn’, zegt Calvo. ‘Met politieke vernieuwing maak je je bij collega-politici niet altijd ­populair. Maar wil je de politiek weer populair maken, dan moet je het onderwerp wel aansnijden.’

Het lokale bestuur moet versterkt uit de hervorming komen. De gemeenten krijgen de bevoegdheden van de provincies en intercommunales. Bovendien dringt Calvo aan op een verplichte fusie van gemeenten, die minstens 30.000 inwoners moeten tellen en moeten samenwerken in stadsregio’s, geleid door de burgemeesters. ‘Met die extra opdracht wordt het burgemeesterschap een voltijdse opdracht en maken we komaf met de cumulatie.’

Gevraagd: verbeelding

Het is duidelijk dat die voorstellen moeilijk haalbaar zijn. ‘De slaagkans van een voorstel als het dubbelmandaat is 0,0’, zegt politicoloog Carl Devos. ‘Het voorstel is disruptief, maar er zal amper ­iemand bereid zijn om erover te discussiëren. Je moet je ook afvragen of een job als Kamerlid wel te combineren is met de opdracht van Vlaams Parlementslid. De parlementen kunnen een afslanking gebruiken, maar hierdoor wordt de aandacht afgeleid.’

Ook Calvo, die zijn voorstellen in eigen naam doet, beseft dat het moeilijk wordt om daarover een akkoord te vinden. ‘De kans is klein dat België er morgen zo uitziet, maar er is nood aan zo’n nieuw model als kompas voor hervormingen’, zegt hij.

‘Ik formuleer dromen en idealen, maar wil ook praten over ­mogelijke tussenstappen. Voor mensen zonder veel verbeelding zal het moeilijk zijn om dit te aanvaarden, maar het is mijn overtuiging dat deze hervormingen niet alleen zullen leiden tot minder ­politici, maar ook tot meer politiek.’