De resultaten komen van de negen meetpunten van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) die Vlaams Parlementslid Ludo Van Campenhout (Open Vld) had opgevraagd bij Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V).

De belangrijkste twee meetstations binnen de LEZ zijn die op de Plantin en Moretuslei in Borgerhout en de Belgiëlei in Antwerpen. Hier wordt specifiek gemeten naar stoffen die vrijkomen door autoverkeer. Het gaat om voorlopige resultaten, want puur wetenschappelijk kunnen er pas drie jaar na de invoering van de LEZ onderbouwde conclusies worden getrokken.

Wat zijn de resultaten?

Roet: -19,2%

Roet is een van de schadelijkste stoffen voor de gezondheid. Er bestaat zelfs geen Europese minimumnorm voor. In Borgerhout werd in 2013 nog 3,34 microgram per kubieke meter gemeten. Dat zakte in 2017 naar 2,02 microgram per kubieke meter. In vergelijking met 2016, het jaar voor de invoering van de LEZ, was er een daling van 19,20%.

Stikstofoxide: tot -27,6%

Voor stikstofoxide werd in vergelijking met 2016 een daling vastgesteld van 13,19% in Borgerhout en zelfs 27,59% in Antwerpen.

Stikstofdioxide: -7%

In Borgerhout blijven de gemeten waarden voor stikstofdioxide nog net boven de Europese norm. Toch was ook daar een daling van 6,67%. Op de Belgiëlei was er een daling van 6,98%. De gemeten waarden lagen daar net op deze norm.

‘We verwachten dat we intussen daadwerkelijk onder de norm zullen gaan’, zegt Ait Daoud. ‘Ik ben zeer blij met deze voorlopige resultaten. De inspanningen die we met de LEZ vroegen van onze bewoners leveren dus wel degelijk een gezondheidsvoordeel op. De luchtkwaliteit binnen onze LEZ verbetert. Ze verbetert ook sneller dan op andere locaties. Deze voorlopige metingen bevestigen trouwens een eerdere studie die we lieten uitvoeren door Transport & Mobility Leuven (TML) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Het wagenpark is versneld verschoond.’

Rijden er niet gewoon minder wagens in de binnenstad door onder meer de werken aan de Leien? Dan moet dat toch zorgen voor de positieve resultaten?

Dat zou volgens de schepen niet het geval zijn. Zij verwijst naar het eerdere onderzoek van TML en VITO. Daaruit bleek dat het aantal wagens die in en uit de LEZ reden niet was afgenomen.

‘Door de werken staan wagens wel meer stil en dat zou dan eigenlijk een negatief effect moeten hebben op de luchtkwaliteit’, zegt Ait Daoud. ‘Alleen is dat niet het geval omdat er properder wagens rondrijden in de LEZ.’

Weersomstandigheden hebben een grote impact op de luchtkwaliteit. Misschien zat het weer gewoon mee?

Overheersende windrichting en neerslag kunnen een effect hebben op de luchtkwaliteit. ‘Het is niet dat we gewoon geluk hadden met het weer’, zegt de schepen. ‘De twee maanden voor de invoering van onze LEZ in februari 2017 hadden we meerdere dagen overschrijdingen van de norm voor fijn stof’, zegt Ait Daoud. ‘Er was toen een periode van smog-gevaar. Deze stof is echter minder gerelateerd aan autoverkeer, maar eerder aan meteorologische omstandigheden.’

De LEZ werkt dus. Waarop wachten we dan nog om deze zone uit te breiden?

De LEZ werd ingevoerd in februari vorig jaar in het gebied binnen de Singel en op Linkeroever. Momenteel loopt er een haalbaarheidsstudie naar een uitbreiding naar de districten buiten de Ring en enkele randgemeenten.

‘Deze studie loopt nog’, zegt de schepen. ‘Het is een zeer complexe oefening. De situatie qua luchtkwaliteit is daar bijvoorbeeld niet dezelfde als in de binnenstad. Ook de mobiliteitsalternatieven verschillen. Bovendien moet je een LEZ kunnen handhaven. Hoe groter het gebied, hoe meer camera’s je nodig hebt aan de invalswegen en hoe hoger de kosten zijn.’

Wat is de stand van zaken rond overtreders?

Bij de invoering in februari van de LEZ was er 5,21% van de chauffeurs die de toegangsvoorwaarden overtraden. Dat is nu gedaald tot onder de 1%.

‘Het gaat mij niet om het beboeten van mensen’, zegt de schepen. ‘Ik zou liever geen enkele boete moeten geven. De LEZ gaat om het verbeteren van de luchtkwaliteit en dus ook de gezondheid van de inwoners.’

Van de voertuigen die de LEZ inrijden, is 93,5% Belgisch, 3,9% Nederlands en 2,2% heeft een andere nationaliteit.

In 2020 worden de toelatingsvoorwaarden voor de LEZ nog verder verstrengd.