Veel activisten op de rode loper in Cannes

“Er is nog werk aan de winkel,” zei Martine Tanghe in mijn oortje, tijdens mijn live-interview in het Journaal van 8 mei. We blikten vooruit naar het 71^e festival van Cannes en hadden net vastgesteld dat in de officiële competitie slechts 3 van de 21 films geregisseerd waren door een vrouw.

De kritiek op de veel te mannelijke competitie in Cannes klinkt al enkele jaren heel luid, maar dit jaar kreeg het een nieuwe dimensie. Deze festivaleditie was de eerste sinds het losbreken van het schandaal rond Harvey Weinstein, tot en met vorig jaar een graag geziene gast op het festival. De Time’s Up-beweging die sindsdien ontstaan is, geeft slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag de financiële en gerechtelijke wapens tegen hun daders.

Minstens zo belangrijk: wereldwijd zorgt de beweging voor een enthousiaste oproep tot gendergelijkheid in de filmindustrie. Een oproep waar het festival dus behoorlijk doof voor was gebleven, wanneer je hun competitie bekeek.

De gebruikelijke argumenten werden bovengehaald. Festivaldirecteur Thierry Frémaux bleef beweren dat hij films selecteert op basis van hun artistieke merite: dat het geslacht van de regisseurs dan niet ter zake doet. Op haar eerste persconferentie kon juryvoorzitter Cate Blanchett niet anders dan die mening bijtreden, al liet ze ook wel haar teleurstelling blijken.

Daar dreigde het allemaal bij te blijven, maar dat was buiten de Franse feministen gerekend. Zij wilden protesteren óp de rode loper en dat vond diezelfde Cate Blanchett een bijzonder goed idee.

82 vrouwen, waaronder grote namen als Agnes Varda en Kristen Stewart, stapten afgelopen weekend de beroemdste rode trappen ter wereld op. Een symbolisch getal, voor de slechts 82 vrouwen die ooit een film in competitie hadden in die 71 jaar, in schril contrast met de 1.645 mannelijke collega’s die ooit die eer te beurt vielen.

Varda en Blanchett mochten voor het oog van de camera’s hun frustratie uitschreeuwen in een bevlogen speech: de boodschap was oorverdovend.

Het werkte aanstekelijk. Enkele dagen later trok Kirsten Stewart haar hoge hakken uit op diezelfde rode loper. Een klein gebaar, maar ook niet mis te verstaan.

Daarmee klaagde de Amerikaanse actrice de archaïsche, zelfs seksistische regel aan dat vrouwen in Cannes verplicht zijn om hakken te dragen wanneer ze de galapremières bijwonen.

En dan was er ook de mars van 16 zwarte actrices, opnieuw op die rode loper, om zo de ondervertegenwoordiging van zwarte acteurs in de Franse filmindustrie aan te klagen. Dat was dan weer een initiatief van Aïssa Maïga, de Franse actrice die aan de basis ligt van het boek “Noire n’est pas mon métier”.

Wat duidelijk zijn effect heeft gehad: op mijn vlucht naar België zat de passagier naast mij dat boek te lezen.

Cannes in de ban van het activisme dus, en dat heeft zijn effect niet gemist. Begin deze week riepen Frémaux en Blanchett de pers bijeen voor de ondertekening van een charter. Aldus Frémaux: “Cannes moet zijn praktijken, tradities, gewoontes en geschiedenis in vraag stellen. De statistieken van het festival spreken voor zich, in negatieve zin. We zijn er ons van bewust dat de wereld niet langer dezelfde is.” Lees: niet langer zo mannelijk.

Vanaf volgend jaar is er dus een bindende afspraak om inderdaad op zoek te gaan naar meer films geregisseerd door vrouwen én en te selecteren voor de competitie. De verwachting is dat andere belangrijke festivals, met name Berlijn, Sundance en Venetië, een gelijkaardig charter gaan ondertekenen.

Zo zullen Martine Tanghe en ik niet meer dezelfde spijtige vaststelling moeten doen volgend jaar in mei, op de openingsavond van het 72^e filmfestival in Cannes.