De waarschuwing was duidelijk: “We hopen dat niemand een veto stelt op een naam die gekozen is met de steun van de meerderheid van de Italiaanse bevolking”, zo zei de leider van Lega Nord, Matteo Salvini. “We zullen dat niet accepteren. Het is een figuur waarin beide partijen zich kunnen vinden.”

Maar de Italiaanse president Sergio Mattarella kan wel degelijk zijn veto stellen tegen een kandidaat-premier van zodra hij vindt dat de man (of vrouw) niet genoeg uitstraling en inhoud heeft om Italië te vertegenwoordigen op internationaal vlak. En daar is in het geval van de 54-jarige Giuseppe Conte wel wat voor te zeggen. Een naam in de politiek is hij niet: niet internationaal, zelfs niet lokaal. Tegenover Merkel en Macron zal hij op Europees vlak in het niets verdwijnen.

Advocaat

Zelfs de Italiaanse media moest alle archieven raadplegen om wat terug te vinden over de rechtenprofessor. De man is afkomstig uit Puglia in Zuid-Italië. Hij heeft een eigen advocatenkantoor en doceert aan de universiteiten van Firenze en Rome. Zijn specialiteit is zakelijke recht. Beslagen in zijn gebied zal hij wel zijn, hij passeerde ook tijdelijk langs Yale en de Sorbonne. Maar daarmee is de kous zowat af. Daarnaast vermelden de kranten, zowel links als rechts, dat hij geen bal van politiek kent en een absolute novice is, die Italië uit woelig vaarwater zal moeten loodsen.

Provocatie

Het is meer dan een kleine provocatie om een dergelijke naam voor te leggen aan de president. Die is, zo meldden de Italiaanse media eerder al, verre van opgezet met het regeerakkoord dat de twee partijen hebben voorgelegd. Volgens de plannen gaat Italië het geld langs ramen en deuren buitengooien, terwijl het een enorme schuldenberg heeft en net niet onder Europese curatele staat. Maar blijkbaar kan de gemiddelde Italiaan zich in die piste vinden. Volgens een recente peiling is de Lega gegroeid van 17 naar 25 procent, en is de Vijfsterrenbeweging stationair op 32 procent.

De beurzen hebben iets minder vertrouwen in de voorgesteld politieke plannen. Toen de naam van Conte viel, werd opnieuw zenuwachtig - neerwaarts - gereageerd.

Idiote wetten

Het gebeurt in Italië bij een moeilijke coalitievorming wel vaker dat een partijloze technocraat als regeringsleider wordt voorgesteld. Maar iemand met zo weinig naam en faam is zelden gezien. Zijn belangrijkste adelbrief is dat hij de persoonlijke advocaat is van Luigi Di Maio, de voorzitter van de Vijfsterrenbeweging. Voor de verkiezingen had Conte ook al de idee van de Vijfsterrenbeweging mee vorm gegeven om 400 “idiote” wetten te schrappen, die volgens de Vijfsterrenbeweging de economie afremmen.

Eerder was Conte al wel getipt als minister op het nieuwe departement van publieke administratie en vereenvoudiging, wat nog in zijn professionele specialisatie ligt. Maar zijn promotie naar het allerhoogste schavotje kwam als een donderslag bij heldere hemel.

De figuur van Conte is nog maar eens een bewijs hoe delicaat de coalitie tussen de rechts-extremistische Liga en de populistische beweging is. Hij stapte nog niet zolang geleden in de Vijfsterren-beweging. Als grootste partij in de coalitie waren zij aan zet om een figuur naar voren te schuiven.

Brussel

Verwacht wordt dat de nieuwe premier dan ook bijzonder weinig macht zal hebben, en de regering achter de schermen geleid zal worden door het koningskoppel: de twee voorzitters Matteo Salvini en Luigi Di Maio. Zelf kon geen van de twee premier worden omdat de respectievelijke achterban dat niet zou tolereren.

Niet alleen de Italiaanse president zal geschokt hebben gereageerd, ook meer dan één Europees staatshoofd. De nieuwe Italiaanse coalitie had met het regeerakkoord al een middenvinger opgestoken naar Brussel, met de nominatie van Conte is de chaos compleet. Hij zal het officiële aan-spreekpunt zijn terwijl iedereen zal weten dat hij niet diegene is die aan de touwtjes trekt.