Geen lijst zware beroepen meer, wel reeks 'zware' criteria

Het gaat er al maanden over: de zware beroepen. Het is momenteel het belangrijkste dossier in de pensioenhervorming. De pensioenleeftijd wordt dan wel opgetrokken: wie hard labeur heeft verricht, zal sneller mogen stoppen. 

Wie komt nu in aanmerking voor die regeling? De regering had net voor de paasvakantie de sociale partners de opdracht gegeven om een lijst van functies op te stellen. Maar bonden en werkgevers zien dat niet zitten, bleek op de eerste vergadering die ze sindsdien hadden over het thema.

Een lijst van beroepen opstellen is nodeloos complex, vinden ze. Heeft een verpleger bij een huisartsenpraktijk een even zwaar beroep als iemand op de spoeddienst van een ziekenhuis? En moeten in een fabriek waar er één nachtploeg is, alle arbeiders erkend worden als zwaar beroep? Ze hebben toch dezelfde functie?

Eén titel, verschillende invulling

"Eén jobtitel krijgt heel vaak een heel andere invulling", zegt Caroline Deiteren van werkgeversorganisatie Unizo. Wil de lijst accuraat zijn, dan zou die hopeloos lang en gedetailleerd zijn. Bij het VBO hetzelfde geluid: "Het is beter om de criteria verder uit te diepen, in plaats van een lijst op te stellen", zegt Marie-Noëlle Vanderhoven. "Op dat vlak vinden we overeenstemming met de vakbonden."

De bonden reageren positief. "Dit is altijd ons uitgangspunt geweest", zegt Sabine Slegers, van de liberale vakbond ACLVB. "Maar de criteria moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn", zegt Anne Léonard van het ACV. Ze zijn ervoor beducht dat de werkgevers de criteria zodanig streng willen maken dat maar weinig mensen in aanmerking kunnen komen.

Het doel van de eerste vergadering was om het algemene voorstel van de regering te bekijken. Het uitgangspunt zijn vier criteria: fysieke inspanning, moeilijke uurroosters (nachtwerk), veiligheidsrisico's en stress. Een volgende stap was om daar namen van beroepen aan verbinden. Maar de bonden en werkgevers werken liever de vier criteria verder uit.

Op andere vlakken zijn de vakbonden en werkgevers nog verdeeld over het dossier. De bonden klagen dat de regering te weinig budget heeft voorzien voor de compensaties en vragen ook ruimere overgangsperiodes. De periodes gewerkt voor 2010 tellen al sowieso niet mee als zwaar beroep. Een officieel advies aan de regering kwam er nog niet. Volgende week maandag praten de sociale partners verder. 

Ambtenaren

Het gekke is: bij het overheidspersoneel houden de vakbonden wél vast aan het opstellen van een lijst van zware beroepen. Dat komt omdat er in de publieke sector meer homogene beroepsgroepen zijn. Zo hebben de duizenden leerkrachten middelbaar onderwijs min of meer hetzelfde beroep, net als de vele brandweerlui, politieagenten, militairen of het spoorwegpersoneel.

Maar vooral: heel wat van die groepen kunnen al genieten van een voordelig pensioensysteem. Dat wordt afgebouwd, maar de bonden hopen dat de compenseren door het systeem van zware beroepen. Omdat er voordien per beroepsgroep werd gerekend, moet dat in het nieuwe systeem ook. Het eerste overleg daarover is morgen (woensdag) voorzien.

Geen slecht nieuws

Dat er geen lijst komt voor zware beroepen in de privésector, betekent niet per se slecht nieuws voor minister van Pensioenen Daniel Bacquelaine (MR). Zo'n lijst opstellen is sowieso een haast onmogelijke opdracht. Iedereen vindt namelijk wel dat hij of zij een zwaar beroep heeft.

De tegenzet van de sociale partners kunnen de onderhandelingen weer op gang brengen, nadat ze hopeloos in het slop waren geraakt. De verschillen in visies blijven erg groot, maar een eerste stap(je) kan gezet worden.

Bacquelaine wenst nog niet te reageren op deze ontwikkelingen.